الزام به تمکین

تمکین چیست❔

مطابق ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی همین که عقد نکاح به طور صحیح واقع شد روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می شود. تمکین در لغت تن دادن است و در تعبیر حقوقی؛ قیام زن به ادای وظایف زوجیت در مقابل شوهر گفته می شود.

این واژه در قانون مدنی نیامده و تعریف نیز نشده است ولی در ماده ۴ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ از این واژه استفاده شده است.

به طور خلاصه تمکـین‌ زن از شوهر عبارت است از پذیرش ریاست مرد بر خانواده و اطاعت از همسر در زندگی مشترک و مسائل زناشویی.

• تمکین عام :

زن می بایستی در منزلی که شوهر انتخاب می کند و البته متناسب با شان زوجه باشد سکونت نماید و در واقع مرد به زن دسترسی داشته باشد مگر اینکه انتخاب مسکن با زوجه باشد یعنی در عقد نکاح شرط شده باشد ولی در عین حال بایستی پس از انتخاب مسکن تمکین عام از شوهر داشته باشد تا ناشزه محسوب نشود.
پذیرفتن ریاست مرد در خانواده (ماده ۱۱۰۵ قانون مدنی) و همچنین حق سکونت زوجه نیز تمکین عام زن از شوهر محسوب می شود.

ماده ۱۱۰۵ قانون مدنی : «در روابط زوجین ریاست خانواده از خصائص شوهر است»

ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی : «زن باید در منزلی که شوهر تعیین می کند سکنی نماید مگر آنکه اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد»

• تمکین خاص :

برقراری رابطه خاص جنسی و زناشویی متعارف است. و ناظر به اطاعت پذیری زن از مرد در مسائل جنسی به طور متعارف است. که در واقع تمکین جنسی است.

دعوای الزام به تمکین به چه معناست❔

زوجه برای اینکه مستحق دریافت نفقه باشد باید به وظایف ایام زوجیت عمل کند. در همین راستا ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی می گوید( هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود.)  وظایف زوجیت را در اصطلاح حقوقی تمکین زوجه می گوید‌. تمکین زوجه به خاص و عام تقسیم می شود.برای مطالعه بیشتر به مقاله نمونه دادخواست الزام به تمکین زوجه رجوع کنید.

برهمین اساس مرد می تواند دعوای با خواسته الزام  به تمکین خاص و عام به طرفیت زوجه در دادگاه خانواده مطرح کند. در این حالت برای زوجه  ابلاغیه وقت حضور جهت بررسی قضایی به همراه یک نسخه از دادخواست و ضمایم در سامانه ثنا ابلاغ می شود که زوجه می تواند  شخصا با تقدیم لایحه تخصصی و حرفه ای تنظیم شده توسط موسسه نوران وکیل یا معرفی وکیل در دادگاه از حقوق قانونی خود دفاع کند.

الزام به تمکین در دوران عقد :

در قانون برای زوجه باکره حقی در نظر گرفته شده است که به آن حق حبس می گویند. به این معنا که زوجه باکره در مقام دفاع از دادخواست الزام به تمکین زوج، به دادگاه اعلام می کند که می خواهد از حق حبس خود استفاده کند و تا تمام مهریه به او پرداخت نشده است تمکین نمی کند. در این خصوص قاضی رسیدگی کننده مجبور است که دادخواست زوج را رد کند.

توجه داشته باشید که اگر زوجه از زوج تمکین عام کرده باشد حتی اگر باکره باشد نمی تواند به حق حبس خود استناد نماید. مستند رویه قضایی دادگاه های خانواده در این خصوص استنباط از رای وحدت رویه ۷۱۸ مورخ ۱۳۹۰/۰۲/۱۳ هیات عمومی دیوان عالی کشور می باشد.

حق حبس و ارتباط آن با الزام به تمکین زوجه:

چنانچه عدم تمکین زوجه به استناد حق حبس زوجه باشد الزام به تمکین زوجه امکانپذیر نیست. حق حبس به این معناست که زن می تواند تا زمانی که مهریه ی خود را به صورت تمام و کمال دریافت نکرده از تمکین شوهر خود امتناع کند. در چنین شرایطی حق دریافت نفقه ی زن پابرجاست و در صورت تقسیط مهریه حق حبس تا زمان پرداخت آخرین قسط مهریه ادامه دارد .

حق حبس مختص عقد دائم بوده و شرط اصلی آن عدم انجام تمکین تز سوی زوجه می باشد. به عبارت دیگر در صورت انجام هرگونه تمکین عام و یا خاص از جانب زن حق حبس او ساقط می گردد برای مثال زندگی در منزل شوهر و یا انجام رابطه ی زناشویی مانع از اعمال حق حبس زن خواهد شد. در چنین شرایطی زن نمی تواند به حق حبس خود استناد کند و علاوه بر اینکه حقی برای دریافت نفقه ندارد می توان الزام به تمکین زوجه را نیز خواستار گردید.

نکات مهمی که زوجه در دعوای الزام به تمکین باید بداند :

آیا  تمکین فقط مختص زن است؟ طبق قواعد فقهی و قوانین موجود تمکین مختص زوجه نیست و شوهر در صورت عدم ایفای وظایف زوجیت مثل نفقه، حسن سلوک و امتناع از نزدیکی، ناشز محسوب خواهد می شود که در این حالت زوجه می تواند علیه مرد دعوای الزام به تمکین اقامه کند.

به هرحال زوجه در جلسه رسیدگی دعوای الزام به تمکین شوهر باید نکات زیر را بداند:

•  اگر زن با اراده و میل خود از منزل مشترک شوهر بدون دلیلی موجهی  خارج شود مستحق نفقه نیست.پس در این حالت در جلسه رسیدگی مواظب اظهارات خود باشد.

•  در صورتی که شوهر اظهارنامه ای مبنی بر بازگشت به زندگی مشترک برای زوجه ارسال کرده باشد بهتر است در جواب این اظهارنامه اعلام نماید که آماده بازگشت به زندگی مشترک است.

•  اگر قاضی در جلسه رسیدگی از زوجه سوال کند که خواهان بازگشت است صریحا اعلام کند مایل به بازگشت به زندگی مشترک است.

•  اگر دلیلی موجهی مبنی بر عدم تمکین وجود داشته باشد(مثل ضرب و جرح،خشونت ، بد رفتاری و…) در جلسه رسیدگی صریحا به قاضی اعلام شود.

•  تهیه منزل مستقل برای زوجه از وظایف شوهر است و در صورتی که شوهر منزل مستقلی نداشته باشد زن می تواند این موضوع را در دادگاه اعلام کند تا روند پرونده به نفع اوبرگردد.

•  طبق قانون حمایت خانواده  شوهر باید در محل اقامت زوجه طرح دعوا نماید.پس اگر اقامت فعلی زوجه در شهر یا استان دیگری باشد شوهر می بایست در دادگاه محل اقامت فعلی زوجه طرح دعوا نماید که در این حالت زوجه می تواند از این جهت به صلاحیت دادگاه ایراد بگیرد.

• و نکته آخر توصیه می‌شود لایحه دفاعی در رد دعوای الزام به تمکین توسط وکیل یا یک حقوقدان تنظیم شود تا لایحه دفاعی اثر بیشتری بر قاضی داشته باشد.

موارد موجه عدم تمکین زوجه (زن):

• اگر زن در دوره عادت ماهانه یا دوره نفاس باشد می تواند از رابطه زناشویی با شوهر امتناع کند

• مرد دچار امراض مقاربتی شده که بر طبق ماده ۱۱۲۷ قانون مدنی زن می تواند از تمکین خاص امتناع کند
ماده ۱۱۲۷ قانون مدنی : « هرگاه شوهر بعد از عقد مبتلا به یکی از امراض مقاربتی گردد زن حق خواهد داشت که از نزدیکی با او امتناع نماید و امتناع مزبور مانع حق نفقه نخواهد بود».

• استناد به حق حبس برای زوجه باکره به شرطی که تمکین عام نکرده باشد

• زن ثابت کند که بودن او در منزل شوهر موجب خوف ضرر بدنی، مالی و یا شرافتی برای زوجه است
ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی : «اگر بودن زن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن باشد زن می تواند مسکن علیحده اختیار کند و در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور محکمه حکم بازگشت به منزل شوهر نخواهد داد و مادام که زن در بازگشتن به منزل مزبور معذور است نفقه برعهده شوهر خواهدبود».

• عدم تهیه منزل مناسب شان برای زوجه .

آثار عدم تمکین چیست❔

عدم تمکین بدون دلیل موجه از سوی هر یک از زوجین می‌تواند آثار حقوقی خاصی داشته باشد، از جمله:

• استحقاق دریافت نفقه:

زنی که بدون دلیل موجه از تمکین عام امتناع کند، مستحق دریافت نفقه نخواهد بود.

• حق طلاق:

در صورتی که مرد امکان برقراری روابط زناشویی به دلیل عدم تمکین زن را نداشته باشد، می‌تواند از دادگاه تقاضای طلاق یا تجویز ازدواج مجدد نماید.

نکات مهم:

•  تشخیص موارد موجه برای عدم تمکین بر عهده قاضی دادگاه است.
• در صورت بروز هرگونه اختلاف در خصوص تمکین، زوجین باید برای حل و فصل آن به مشاوره حقوقی و یا داوری خانواده مراجعه کنند.

دادخواست الزام به تمکین :

زوج یا وکیل او در موارد عدم تمکین زوجه بایستی با دادن دادخواست  از طریق ثبت در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی اقدام حقوقی کنند. دادگاه خانواده در شهر محل اقامت زوجه تشکیل میشود. بهتر است قبل از تقدیم دادخواست، اظهارنامه ای مبنی بر لزوم تمکین و بازگشت زوجه به منزل از طرف شوهر برای زن فرستاده شود.

رویه دادگاه ها خانواده تهران چنین است که زوج بایستی ثابت نماید که  مقدمات تمکین مثل تهیه مسکن متناسب زوجه و اثاث البیت را تهیه کرده است.

پرونده الزام به تمکین دو مرحله ای است یعنی هر کدام از زوجین که رای دادگاه بدوی به ضرر او باشد می تواند در فرجه ۲۰ روزه پس از ابلاغ رای، نسبت به اعتراض و تجدید نظر خواهی در دادگاه تجدید نظر استان از طریق ثبت در دفتر خدمات الکترونیک قضایی اقدام نماید.

اجرائیه حکم الزام به تمکین پس از قطعیت حکم و صدور رای به نفع شوهر، به تقاضای او از دادگاه بدوی درخواست میشود. آقایان توجه داشته باشند که صرف گرفتن رای تمکین کافی نیست و حتما و حتما باید درخواست صدور اجراییه از دادگاه کرد و پرونده اجرایی تشکیل داد.

نکته : باید توجه کرد اینکه به زور و قوه قاهره زنی را که محکوم شده به خانه شوهر نمی آورند. فقط اگر زوجه رای دادگاه را اجرا نکند و تبعیت از شوهر نکند ناشزه محسوب می شود و زوج می تواند از مزایای آن استفاده کند.

ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی : «هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود»

نمونه لایحه دفاعی زوجه در رد دعوای الزام به تمکین :

یک نمونه لایحه دفاعی زوجه در رد دعوای الزام به تمکین توسط وکیل پایه یک دادگستری رضا بهروز  برای شما بازدیدکنندگان گرامی تنظیم شده است.

ریاست محترم شعبه……….. دادگاه حقوقی عمومی شهرستان…

با سلام و احترام

موضوع: لایحه دفاعی اینجانب ….خوانده دعوای الزام به تمکین اقای خواهان موضوع پرونده کلاسه…… مطروح در آن شعبه در وقت رسیدگی مقرر ( مورخ  ساعت ) که در مورخ …… در دفتر خدمات قضایی ثبت گردید، تقدیم حضور می گردد.

احتراما به استحضار می رساند:

ایرادات شکلی :

• مطابق ماده ۹ قانون حمایت خانواده ،تشریفات و نحوه ابلاغ در دادگاه خانواده تابع مقررات قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی است که در راستای اجرای مواد ۶۰و۶۷ قانون آیین دادرسی مدنی باید دادخواست و پیوست های ان در دو نسخه تنظیم شود و یک نسخه از دادخواست و ضمائم به خوانده ابلاغ شود و این در حالی است که به اینجانب خوانده دعوای الزام به تمکین هیچ نسخه ای از دادخواست و ضمائم ابلاغ نشده است بر همین اساس مقدمات اطلاع از ادله خواهان جهت مرافعه و آماده نمودن ادله دفاع رعایت نشده است .

• اصولا مطابق ماده ۱۱ قانون آیین دادرسی مدنی  در دعوای حقوقی اصل بر صلاحیت دادگاه محل اقامت خوانده است و براساس نظریه مشورتی شماره ۷/۹۳/۹۵ مورخ ۹۳/۱/۲۶ اداره حقوقی قوه قضاییه محل سکونت با محل اقامت تفاوت دارد بنابراین گرچه ماده ۱۰۰۵ قانون مدنی محل اقامت زن شوهردار را همان اقامتگاه شوهر می‌داند اما چنانچه زن در محلی غیر از اقامتگاه شوهر سکونت داشته باشد دادگاه محل سکونت وی ملاک صلاحیت دادگاه قرار می‌گیرد. و همچنین مقرره خاص ماده ۱۲ قانون حمایت خانواده منحصرا شامل  زوجه است که مخیر بین انتخاب دادگاه محل اقامت خود یا خوانده می باشد. حال با توجه به اینکه اینجانب خوانده دعوای الزام به تمکین بوده و در حال حاضر در خانه پدری واقع در اهواز سکونت و اقامت دارم پس دادگاه ماهشهر از لحاظ صلاحیت محلی  صالح به رسیدگی به دعوای الزام به تمکین نیست.

ایرادات ماهوی :

• خواهان محترم خود شخصا من را از خانه خود بیرون انداخت و با بی توجهی به نیاز های روحی و مادی اینجانب عملا خود باعث ایجاد مشکلات خانوادگی شده است. در صورت صلاحدید دادگاه محترم  شهودی نیز آماده ادای شهادت خود در دادگاه  می باشند.

• با توجه به اصول حقوقی و شرعی تمکین خاص مختص و مربوط به زن نیست بلکه تمکین خاص که مربوط به مسائل جنسی است  یک وظیفه دو طرفه میان زوج و زوجه است . حال خواهان از عمد ویا به دلیل سوء مصرف در مواد مخدر از وظایف زناشویی و تمکین خاص با اینجانب امتناع نموده است. لذا از دادگاه محترم تقاضای ارجاع امر به کارشناسی در مورد تست اعتیاد خواهان و نیز اثبات عدم تمکین خاص خواهان مورد استدعاست.

نهایتا با تجدید احترام از دادگاه محترم  با توجه به ایرادات شکلی و ماهوی تقاضای صدور رای شایسته مورد استدعاست

قوانین مرتبط با بحث الزام به تمکین

از قانون مدنی :

ماده ۱۱۰۳ : زن و شوهر مکلف به حسن معاشرت با یکدیگرند.

ماده ۱۱۰۴ : زوجین باید در تشیید مبانی خانواده و تربیت اولاد خود به یکدیگر معاضدت نمایند.

ماده ۱۱۰۵ : در روابط زوجین ریاست خانواده از خصایص شوهر است.

ماده ۱۱۰۶ : در عقد دائم نفقه زن به عهده شوهر است.

ماده ۱۱۰۸ : هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود.

ماده ۱۱۱۰ : در ایام عده وفات، مخارج زندگی زوجه عندالمطالبه از اموال اقاربی که پرداخت نفقه به عهده آنان است (در صورت عدم پرداخت) تأمین می‌گردد.

ماده ۱۱۱۱ : زن می‌تواند در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه به محکمه رجوع کند در این صورت محکمه میزان نفقه را معین و شوهر را به دادن آن محکوم خواهد کرد.

ماده ۱۱۱۴ : زن باید در منزلی که شوهر تعیین می‌کند سکنی نماید مگر آنکه اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد.

ماده ۱۲۰۶ : زوجه در هر حال می‌تواند برای نفقه زمان گذشته خود اقامه دعوا نماید و طلب او از بابت نفقه مزبور طلب ممتاز بوده و در صورت افلاس یا ورشکستگی شوهر، زن مقدم بر غرما خواهد بود ولی اقارب فقط نسبت به آتیه می‌توانند مطالبه نفقه نمایند.

از قانون حمایت خانواده :

ماده۵۳ : هرکس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمکین او ندهد یا از تأدیه نفقه سایر اشخاص واجب النفقه امتناع کند به حبس تعزیری درجه شش محکوم می شود. تعقیب کیفری منوط به شکایت شاکی خصوصی است و در صورت گذشت وی از شکایت در هر زمان تعقیب جزایی یا اجرای مجازات موقوف می شود.

سوالات متداول❔

▪️ در صورتی که پرداخت مهریه توسط دادگاه قسط بندی شود، حق حبس زن از بین می‌رود؟

در صورتی که رای دادگاه منجر به تقسیط مهریه شود، حق حبس زوجه تا پایان پرداخت کامل مهریه، پابرجاست.

▪️ در صورتی که مهریه عند الاستطاعه باشد، حق حبس زوجه از بین می‌رود؟

بله. طبق نظر بسیاری از قضات، حق حبس مبتنی بر حال بودن است و در صورت عند الاستطاعه بودن مهریه، امکان استفاده از حق حبس برای زوجه وجود ندارد.

▪️ الزام به تمکین یعنی چه؟

▪️ آیا اجبار کردن زن به تمکین از شوهر امکان پذیر است؟

▪️ برای اینکه زن یا شوهر را ملزم به تمکین کرد باید چه اقدامی انجام داد؟

وکیل متخصص در دعوای الزام به تمکین :

دعاوی الزام به تمکین از دعاوی پیچیده در حوزه حقوق خانواده هستند. طرح این دعا نیازمند تخصص و تجربه کافی در این زمینه می‌باشد. وکیل متخصص در دعوای الزام به تمکین، با تسلط بر قوانین و رویه‌های مربوط به روابط زوجین، می‌تواند به بهترین نحو ممکن از موکل خود دفاع کند.

وظایف وکیل متخصص در دعوای الزام به تمکین:

وکیل متخصص در دعوای الزام به تمکین، وظایف مختلفی برعهده دارد، از جمله:

بررسی شرایط موکل و امکان طرح دعوا: وکیل متخصص با بررسی شرایط موکل، از جمله دلایل عدم تمکین زوجه، می‌تواند امکان طرح دعوا و موفقیت در آن را ارزیابی کند.
گردآوری مستندات: وکیل متخصص می‌تواند مستندات لازم برای اثبات ادعای موکل، از جمله سند ازدواج، اجاره‌نامه منزل، شهادت شهود و غیره را جمع‌آوری کند.
تنظیم دادخواست: وکیل متخصص دادخواستی را با ذکر دلایل و مستندات قانونی تنظیم کرده و به دادگاه خانواده تقدیم می‌کند.
پیگیری پرونده: وکیل متخصص روند پرونده را پیگیری کرده و در جلسات دادگاه حاضر می‌شود.
 ارائه لایحه دفاعیه: وکیل متخصص در صورت لزوم، لایحه دفاعیه‌ای را تنظیم کرده و به دادگاه ارائه می‌دهد.
استفاده از راهکارهای قانونی: وکیل متخصص با توجه به شرایط پرونده، می‌تواند از راهکارهای قانونی مختلفی برای اثبات ادعای موکل و موفقیت در دعوا استفاده کند.

مزایای استفاده از وکیل متخصص در دعوای الزام به تمکین:

استفاده از وکیل متخصص در دعوای الزام به تمکین، مزایای متعددی دارد، از جمله:

 افزایش شانس موفقیت در دعوا: وکیل متخصص با تسلط بر قوانین و رویه‌های مربوط به دعاوی خانواده، می‌تواند بهترین استراتژی را برای دفاع از موکل خود اتخاذ کند و شانس موفقیت وی را در دعوا افزایش دهد.
صرفه‌جویی در وقت و هزینه: وکیل متخصص می‌تواند با انجام امور مربوط به دعوای الزام به تمکین، از جمله جمع‌آوری مستندات، تنظیم دادخواست و حضور در جلسات دادگاه، در وقت و هزینه موکل خود صرفه‌جویی کند.
کاهش استرس و اضطراب: دعاوی خانوادگی می‌توانند برای افراد بسیار پراسترس و اضطراب‌آور باشند. وکیل متخصص می‌تواند با انجام امور مربوط به دعوا، از بار روانی موکل خود بکاهد.

جهت تنظیم انواع لوایح تخصصی کافیست باما از طریق مشاوره آنلاین رایگان با ما در ارتباط باشید تا ما اوراق مورد نظر شما را تنظیم و برای شما ارسال نمایند.

 09128892520📞