در این مقاله قصد دارم به دلایل اصلی محکومیت‌های قضایی و انتظامی مهندسان بپردازم.  در ادامه به 10 دلیل اصلی محکومیت‌های قضایی و انتظامی مهندسان که باعث شکایت از مهندس ناظر ساختمان، طراح و مجری می‌گردد خواهم پرداخت:

• حذف پارکینگ: 

عدم رعایت فاصله ستون‌ها با هم در ورودی پارکینگ و دقت نکردن به نحوه استقرار خودروها در زمان دیوارچینی می‌تواند موجب کسر فضا و در نتیجه حذف پارکینگ و پرداخت جرائم سنگین در کمیسیون ماده 100 شود که در بسیاری موارد مالک از مهندس ناظر و مجری ساختمان بابت عدم دقت کردن به این موضوع و عدم صدور گزارش و دستورکار در این خصوص شکایت می‌کنند.

• عدم رعایت درز انقطاع :

عدم رعایت درز انقطاع در ساختمان‌های بتنی قبل از بتن ریزی فنداسیون و اجرای ریشه ستون‌ها و در ساختمان‌های فلزی همزمان با نصب بیس پلیت و نصب اسکلت ساختمان که باید توسط ناظر نقشه بردار، ناظر معمار و ناظر هماهنگ کننده کنترل شود. درصورت عدم رعایت این موضوع مالک می‌تواند با یک متن شکایت درز انقطاعاز مهندس طراح دردسرساز شود.

• عدم رعایت بَر و کف ساختمان:

عدم رعایت بَرِ ساختمان می‌تواند موجب ورود ملک به داخل معبر و عدم رعایت تراز کف موجب افزایش ارتفاع ساختمان یا افزایش طول ستون‌ها شده و در نهایت پرونده در کمیسیون ماده مطرح شده و منجر به تخریب یا پرداخت جرائم سنگین شوند.
این تخلف می‌تواند موجب ورود ساختمان به معبر شود که با طرح این پرونده در کمیسیون، حکم تخریب را در بر خواهد داشت.

• عدم نصب آسانسور های استاندارد:

سقوط آسانسور در زمان بهره برداری قبل از صدور پایان‌کار نیز یکی دیگر از دلایل شکایت از مهندس ناظر ساختمانمی‌باشد.

• عدم اجرای اسکوپ در نمای ساختمان:

سقوط سنگ نما را می‌توان به عنوان پرتکرارترین حادثه ساختمانی به‌شمار آورد. که می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیر جانی یا خسارات سنگین مالی را برای مالک و ناظر ساختمان در بر داشته باشد. این موضوع باعث شکایت مالک از سازنده برای نمای ساختمان و ریزش سنگ را خواهد شد.

• عدم اجرای کلید محافظ جان 

• عدم اجرای دریچه تبادل هوا:

مرگ خاموش نیز یکی دیگر از حوادثی است که در صورت عدم اجرای آن، می‌تواند بعد از بهره‌برداری از ساختمان موجبات شکایت و محکومیت مهندسان ناظر و مجری ساختمان را فراهم نماید.

• اجرای نامناسب اسکلت بتنی ساختمان که موجب اجرای طرح تقویت گردد:

مهندسان ناظر سازه و مجریان ساختمانی در صورت عدم توجه به دتایل‌های اجرایی و کنترل نکردن مقاطع بتنی قبل از بتن ریزی و عدم صدور دستور کار و گزارش‌های به موقع، در صورت بروز حوادث ساختمانی مانند نشست سازه، به‌عنوان یکی از مقصران نشست ساختمان در دادگاه حاضر خواهند شد.

• عدم رعایت موارد ایمنی : 

کار در ارتفاع بدون رعایت موارد ایمنی، مسدود نکردن بازشوهای سقف، سقوط مصالح، عدم نصب مناسب بالابر و… نیز جزو موارد ایمنی هستند که متاسفانه مهندسان زیادی را درگیر و موجب شکایت از مهندس ناظر ساختمان شده‌اند .

• عدم رعایت دسته‌بندی تخلفات ساختمانی و صدور پایانکار قبل از اصلاح تخلفات دسته سه و چهار: 

برخی از تخلفات  که در دسته‌بندی وظایف مهندس ناظر ساختمان قرار می‌گیرند در صورت صدور پایان‌کار، می‌توانند برای مهندسان ناظر و مجری گرفتاری‌های حقوقی در بر داشته باشند.
در پایان باید عرض کنم که نمی‌توان به طور قطع اعلام کرد که چه حوادثی ممکن است در ساختمان رخ دهد و از همین رو تنها توصیه می‌کنم   خیلی ساده از کنار مسائل فنی و ایمنی موجود در کارگاه عبور نکنید، چرا که خیلی اوقات همین کوتاهی‌های بی‌مورد می‌تواند مسبب بروز حوادث تلخ و زیان‌بار گردد . بسیاری از همین تخلفات را می‌توان با یک تذکر کتبی به جا و بموقع و با کلمات و جملات درست و بجا، اصلاح کرد و از بروز حوادث ناگوار جلوگیری نمود.

انواع مجازات‌‌های انضباطی:

در ماده۹۰ آیین‌نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان به مجازات‌‌های انتظامی ‌موضوع تخلفات انضباطی و حرفه‌ای مهندسان مشمول این قانون اشاره شده است. به موجب این ماده، مجازات‌‌های انتظامی ‌به قرار زیر است:‌

• درجه یک: اخطار کتبی با درج در پرونده عضویت در نظام مهندسی استان.

•‌ درجه دو:  توبیخ کتبی با درج در پرونده عضویت در نظام مهندسی استان. ‌

• درجه سه: محرومیت موقت از استفاده از پروانه اشتغال به مدت سه ماه تا یک سال و ضبط پروانه اشتغال به مدت محرومیت.

• درجه چهار: محرومیت موقت از استفاده از پروانه اشتغال به مدت یک تا سه سال و ضبط آن به مدت محرومیت.

• درجه پنج: محرومیت موقت از استفاده از پروانه اشتغال به مدت سه تا پنج سال و ضبط آن به مدت محرومیت.

• درجه شش: محرومیت دایم از عضویت در نظام مهندسی استان‌ها و ابطال پروانه اشتغال.

تبصره: در صورت تکرار تخلف، اشخاصی که به سه مرتبه محرومیت موقت از استفاده از پروانه اشتغال محکوم شده باشند، در صورتی که برای دفعات بعدی مرتکب تخلفی شوند که باز هم مستلزم اعمال مجازات محرومیت موقت از درجه چهار یا پنج باشد، به مجازات مربوط به اضافه یک برابر مجموع مدت محرومیت‌های قبلی از استفاده از پروانه اشتغال و ضبط آن یا مجازات از نوع درجه شش محکوم خواهند شد.

چه کسانی امکان شکایت از مهندس ناظر را دارند؟

به طور کلی تمامی اشخاص حقیقی یا حقوقی که از خدمات مهندسی مهندس ناظر استفاده می کنند یا غیر مستقیم با خدمات مهندسی آنان مواجه هستند امکان طرح شکایت علیه مهندسان را دارند .

 اشخاصی که میتوانند از مهندس ناظر شکایت کنند عبارتند از :

• صاحبکار یا مالک پروژه

• هیات مدیره سازمان نظام مهندسی استان

• اشخاص ثالث مانند مجاورین یا عابرین مقابل کارگاه ساختمانی

• سازمان ها یا ارگانهای خدمات زیربنایی شهر مانند ادارات آب ، برق ، گاز ، مخابرات ، شهرداری

• شهرداری و سایر مراجع صدور پروانه ساختمانی

مجازاتهای انتظامی مهندس ناظر چیست؟

پس از شکایت از مهندس ناظر و رسیدگی در شورای انتظامی و اثبات تخلف، مهندس ناظر مطابق ماده ۹۰ آیین نامه بسته به اهمیت تخلف انضباطی یا حرفه ای توسط شورای انتظامی نظام مهندسی محکوم به مجازات خواهد شد که این محکومیت ها درجات مختلفی دارد. محکومیت های ماده ۹۰ شامل اخطار کتبی، توبیخ کتبی، محرومیت موقت یا دائم از پروانه اشتغال، ابطال پروانه نظام مهندسی می باشد

جریمه ی تخلف مهندسین ناظر چیست؟

اولین وظیفه یک مهندس ناظر طبق تبصره 7 ماده 100 قانون شهرداری این است که برخلاف واقع گواهی ندهد و پس از مشاهده ی یک تخلف آن را فورا به شهرداری گزارش دهد، با تخلف از این وظیفه و حکم تخریب و جریمه ی کمیسیون 100، شهرداری موظف است با گزارش کتبی، تخلفات مهندس ناظر را به شورای انتظامی نظام مهندسی اطلاع دهد.

شورای انتظامی نظام مهندسی و ساختمانی طبق ماده 17 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، مرجع صالح رسیدگی به این گونه پرونده ها است چنانچه کارشناسان تشخیص بدهند که مهندس ناظر مرتکب کوتاهی شده است، با توجه به خسارت به وجود آمده، مهندس ناظر را به محدودیت از کار از شش ماه تا سه سال و در صورت تکرار تخلفات مهندس ناظر، وی را به حداکثر مجازات محکوم می نمایند.

علاوه بر این جریمه، شورای انتظامی نظام مهندسی وظیفه دارد محکومیت مهندس ناظر را در پروانه نظام مهندسی او ثبت کرده و در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار آگهی کند.