صدور حکم رشد

گواهی رشد یا حکم رشد به موجب تبصره 2 ماده 1210 قانون مدنی در مواردی صادر می شود که شخصی به سن بلوغ رسیده باشد لیکن به سن رشد که 18 سالگی می باشد نرسیده باشد.

حکم رشد، در حقوق ایران اشخاص تا پیش از رسیدن به سن خاص، اهلیت و صلاحیت قانونی لازم برای تصرف در اموال و حقوق مالی خویش را ندارند. در اصطلاح کسی را که به سن هجده سال تمام شمسی رسیده باشد یا به موجب حکم قطعی دادگاه حکم رشد وی صادر شده باشد، به عنوان رشید اهلیت لازم برای تصرف در اموال خویش را دارا خواهد بود. در واقع رشد به معنای توانایی ذهنی و عقلی برای مدیریت امور مالی هر شخص می باشد. اصل بر این است که افراد پیش از رسیدن به سن بلوغ رشید نیستند و بنابراین اموال و دارایی های آنان می بایست توسط ولی (پدر، جد پدری، قیم یا وصی)، اداره شود.

گواهی رشد چیست ؟

مدرکی است که از سوی دادگاه صالح، صادر می گردد و پس از صدور آن، دختران و پسران زیر 18 سال که به سن رشد در قانون رسیده اند، می توانند علاوه بر امور غیر مالی، امور مالی خود را نیز اجرا کنند؛ زیرا صدور حکم رشد به منزله تایید بلوغ فرد و برخورداری وی از قدرت تجزیه و تحلیل امور مالی می باشد.

بر اساس آخرین رای وحدت رویه صادره، دختران و پسران، بعد از سن بلوغ، دارای رشد تلقی می گردند، مگر اینکه خلاف آن ثابت شود و می توانند در امور غیر مالی خود، دخالت کرده و آن ها را اجرایی کنند و تنها در خصوص امور مالی است که صرف رسیدن به بلوغ، برای تصرف و اجرایی سازی آن ها، کافی نبوده و دخالت و اجرایی ساختن آن ها، نیاز به اثبات رشد و صدور حکم گواهی رشد از سوی دادگاه دارد.

تبصره الحاقی ماده 1210 قانون مدنی نیز تاییدی بر پاراگراف بالا است که مقرر می دارد: اموال صغیری را که بالغ شده است، در صورتی می‌ توان به او داد که رشد او ثابت شده باشد. بر اساس این ماده، نمی توان مانع اجرای حقوق مالی، توسط دختر و پسر بالغ زیر 18 سالی شد که حکم و گواهی رشد آن ها، صادر گردیده است؛ سن بلوغ در دختران، نه سال تمام قمری و در پسران، 15 سال تمام قمری است

برای فهم بهتر در خصوص گواهی رشد و اینکه نحوه صدور گواهی رشد چگونه است، باید اندکی در خصوص اهلیت و انواع آن، اعم از اهلیت تمتع و استیفا، توضیح داد. مقصود از اهلیت، شایستگی دارا شدن حق یا اجرای آن است که با تولد، عقل، بلوغ و رشد، تحقق می یابد.

مقصود از اهلیت تمتع، شایستگی برخورداری و بهره مندی از حقوق مالی و غیر مالی بوده که تمامی افراد، به محض تولد، از آن، برخوردار می گردند و مقصود از اهلیت استیفا، توانایی اجرای حقوقی است که شخص، با تولد از آن ها برخوردار شده که این امر، یعنی اهلیت استیفا، زمانی محقق می گردد که فرد، محجور نباشد، یعنی عاقل، بالغ و رشید بوده و علاوه بر سن بلوغ، به 18 سال، رسیده باشد.

مراحل قانونی گرفتن حکم رشد چیست؟

کسی که متقاضی صدور حکم رشد است یا نماینده قانونی وی می بایست دادخواست صدور گواهی رشد را تنظیم کرده و به دادگاه خانواده تقدیم نماید. یکی از مدارک و مستنداتی که در دادخواست حکم رشد می بایست ارائه گردد،  استشهادیه شهود می باشد.

دادگاه خانواده برای دریافت صدور حکم رشد می بایست شخص را به پزشکی قانونی  ارجاع نماید. پزشک قانونی با ارزیابی و مصاحبه با شخصی که تقاضای صدور حکم رشد آن شده است، توانایی های ذهنی او برای مدیریت امور مالی خویش را بررسی می کند. پس از اعلام نظر پزشکی قانونی به دادگاه جلسه ی رسیدگی حضوری برای فرد متقاضی در نظر گرفته می شود.

قاضی در جلسه حضوری سوالاتی را از شخص متقاضی می پرسد تا وضعیت عقلانی متقاضی را محک بزند در صورتی که قاضی و پزشکی قانونی صدور حکم رشد در مورد شخص متقاضی را بلامانع تشخیص دهند، دادگاه خانواده گواهی رشد را صادر می کند و اگر رشد احراز نشود درخواست صدور حکم رشد رد می شود.

پس از صدور گواهی رشد شخص بالغ می تواند در اموال خود هرگونه تصرفات قانونی را انجام دهد. در صورتی که اموال شخصی که حکم رشد او صادر شده است در دست ولی یا سرپرست قانونی وی باشد، با صدور حکم رشد متصرف می بایست اموال مزبور را به شخص رشید تحویل دهد.

در مورد افرادی که بیش از 18 سال تمام شمسی سن داشته باشند، مطابق با ماده 1210 قانون مدنی اصل بر رشید بودن آنان است. مگر این که جنون یا سفاهت آنان در مرجع قانونی صلاحیت دار به اثبات برسد.

شرایط لازم برای دریافت گواهی رشد چیست؟

 برای بررسی مدارک حکم رشد و شرایط لازم، باید به قوانینی چون قانون مدنی و قانون آیین دادرسی مدنی، مراجعه کرد. 

شرایط صدور حکم رشد عبارتند از: دختر یا پسر متقاضی صدور حکم رشد، باید، به سن قانونی بلوغ که 9 سال تمام قمری برای دختران و 15 سال تمام قمری، برای پسران است، رسیده باشد و رشد او به موجب نامه پزشکی قانونی و نظر قاضی پرونده پس از پرسیدن سوالات حکم رشد از دختر و پسر و بررسی پاسخ ها تایید گردد.

مدارک لازم برای دریافت گواهی رشد چیست؟

برای دریافت حکم رشد، مدارک زیر می بایست در ضمن دادخواست به دادگاه خانواده تحویل گردد:

شناسنامه و کارت ملی

فرم درخواست صدور گواهی رشد

رسید هزینه دادرسی پرداخت شده برای دریافت گواهی رشد

سایر مدارک و مستندات مثل تحقیق محلی واستشهادیه … که ممکن است مورد استناد قرار گیرد.

در جلسه رسیدگی برای صدور حکم رشد چه سوالاتی پرسیده می شود؟

قاضی در جلسه سوالاتی که کلیت آن بر مبنای چگونگی مدیریت مال است خواهد پرسید. نمونه سوالات به شرح ذیل است؟

اینکه چک چیست؟

تفاوت بین کارت ملی و کارت هوشمند در چیست؟

برای خرید خودرو برای مثال پژو، چه کار باید کرد؟

قیمت خانه در مناطق مختلف تهران به صورت حدودی چقدر است؟

اگر مقدار معینی پول نقد در اختیارت قرار دهیم با آن چه خواهی کرد و آن را چگونه مدیریت میکنی؟

برای گرفتن حکم رشد باید چگونه اقدام کنیم؟

در ابتدا، متقاضی صدور حکم رشد باید دادخواست این امر را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کند و سپس در جلسات تشکیل شده در دادگاه صالح که دادگاه خانواده می باشد شرکت نماید.

در صورت ثبت این دادخواست، مراجعه متقاضی گواهی رشد به پزشکی قانونی نیز مورد نیاز بوده که برای این امر، دادگاه، دستور مراجعه به پزشکی قانونی را صادر خواهد کرد و پس از آن، فرد باید با در دست داشتن نامه قضایی، برای معاینه و پاسخ به برخی سوالات، به پزشکی قانونی، مراجعه کند.

محجور کیست؟

در مبحث حکم رشد لازم است با اصطلاح حجر و محجور آشنایی داشته باشید. منظور از حجر این است که به حکم قانون، شخص از اداره مستقل امور خود منع شده باشد و نتواند اعمال حقوقی خود را شخصا انجام دهد. به چنین شخصی که از تصرف در اموالش منع شده و در اداره امور خود توانایی لازم را نداشته باشد محجور گفته می‌شود. در واقع شخص محجور، اهلیت استیفاء ندارد. اهلیت به طور کلی به دو دسته بندی اهلیت تمتع و اهلیت استیفاء تقسیم می‌گردد. منظور از اهلیت تمتع این است که شخص توانایی قانونی برای دارا شدن اموال را دارد. منظور از اهلیت استیفاء این است که فرد از لحاظ قانونی دارای توانایی اجرای حق است و اگر این توانایی را نداشته باشد، محجور محسوب می‌گردد. حجر به گروه‌های مختلفی تقسیم می‌شود.

انواع حجر:

حجر حمایتی و حجر سوء ظنی: 

در حجر حمایتی هدف اصلی، حمایت کردن از محجور است تا مانع سوء استفاده دیگران از او باشد. به طور مثال در رابطه با شخص مجنون، از آنجایی که این شخص توانایی اداره امورش را ندارد، قانونگذار یک سری محدودیت‌ها برای شخص مجنون و افراد در تعامل با او قرار داده است. ماده 1215 قانون مدنی در واقع اشاره‌ای به حجر حمایتی است. طبق این ماده اگر شخصی مالی را به تصرف مجنونی یا به تصرف صغیر غیر ممیزی بدهد، این دو شخص محجور مسئولیتی در قبال تلف شدن یا ناقص شدن آن مال ندارند. اما در مورد حجر سوء ظنی باید گفت هدف اصلی حمایت از افراد در تعامل با محجور است. به عنوان مثال تاجری که ورشکسته شده است محجور می‌باشد و قانون به منظور حمایت کردن از طلبکاران تاجر یک سری محدودیت‌ها برای تاجر قرار داده است.

حجر خاص و‌حجر عام : 

در حجر خاص، شخص محجور نسبت به برخی از تصرفاتش ممنوعیت دارد نه تمام تصرفاتش، مانند حجر سفیه که ممنوعیت او صرفا مربوط به امور مالی سفیه می‌باشد و در امور غیر مالی مانند طلاق دادن همسرش، ممنوعیتی ندارد. امادر حجر عام این ممنوعیت کلیت دارد و شخص کاملا از انجام اعمال حقوقی و اجرای حق خود ممنوع می‌باشد. مثال واضح حجر عام، شخص مجنون است که به علت اینکه دارای اراده نمی‌باشد، نسبت به تمام امور خود ممنوع از تصرف است. ماده 1211 قانون مدنی مقرر کرده است که هر درجه‌ای از جنون، موجب حجر می‌باشد.

حجر قضایی و حجر قانونی : 

زمانی که به طور مستقیم قانون فرد را محجور بداند، نوع این حجر قانونی می‌باشد. در ماده 1207 قانون مدنی سه گروه اشخاص غیر رشید یا همان اشخاص سفیه، صغار و مجانین، محجور محسوب شده‌اند و چون در خود قانون مستقیما نام برده شده‌اند، حجرشان قانونی می‌باشد. منظور از حجر قضایی، حکم حجر صادر شده توسط دادگاه می‌باشد. مانند حکم حجری که برای تاجر ورشکسته توسط دادگاه صادر شده باشد.

حجر دارای پایان مشخص و حجری که دارای پایان مشخصی نمی‌باشد : 

در این رابطه باید گفت که گاهی حجر در یک زمان مشخص اتمام می‌یابد. مانند اینکه شخص صغیر بعد از اینکه به سن بلوغ و رشد رسید، حجرش پایان می‌یابد. اما در برخی موارد زمان اتمام حجر مشخص و معین نیست. مانند محجوریت شخص مجنون

نمونه دادخواست صدور حکم رشد :

خواهان: خانم/ آقای: ……/ کد ملی: ……/ آدرس: ……

خوانده:

مدعی العموم (دادستان)

ولی یا قیم

وکیل: خانم/ آقای: ……/ کد ملی: ……/ آدرس: …….

تعیین خواسته و بهای آن: درخواست صدور حکم رشد

دلایل و منضمات دادخواست:

تصویر مصدق شناسنامه خواهان

تصویر مصدق گواهی پزشکی قانونی

ریاست محترم دادگاه خانواده 

با سلام و عرض ادب

احتراما باستحضار می رساند اینجانب …….. فرزند ……به شماره شناسنامه ……. کد ملی ……..بموجب مدارک سجلی تقدیمی در تاریخ ……. به دنیا آمده ام. بنابر شرایط موجود، سن اینجانب بیش از 15 سال تمام قمری است و بنده از تمام جهات اعم از عقلی و جسمی به میزان رشد کافی رسیده ام و بنابراین یقین دارم که شخصاً می توانم به اداره امور و اموال خود در تمامی زمینه های مالی یا غیرمالی بپردازم.

علی ایحال با توجه به مدارک تقدیمی مستنداً به ماده 1254 قانون مدنی تقاضای صدور حکم رشد، مطابق با خواسته تقدیمی مورد استدعاست.

سوالات متدوال:

چند نمونه سوالات قاضی در مورد حکم رشد چیست ؟

تاریخ دقیق تولد شما ( به روز ، ماه، سال ) چیست ؟

قیمت روز دلار چقدر است؟

قیمت روز سکه چقدر است؟

تورم یعنی چه؟

نحوه صحیح معامله کردن چیست ؟

اگر مقدار زیادی پول داشته باشی اولین کاری که با آن می‌کنید چیست؟

نوسان سکه و طلا در سال گذشته تا کنون چقدراست؟

برای وکالت در فروش ملک یا ماشین چه باید کرد؟

قیمت ملک در مناطق مختلف تهران به صورت تقریبی چقدر است؟

حکم رشد را برای چه اموری میگیری؟

وظایف پلیس + 10  چیست؟

چقدر بهت ارث رسیده و بعد از دریافت ارث چه میخواهی بکنی؟

سال 1402 به چه سالی نامگذاری شده است؟

اگر مقدار زیادی پول نقد داشته باشی آیا در خانه نگهداری میکنی یا در بانک؟

نام رئیس جمهور و رهبر و رئیس مجلس چیست وظایف هر کدام چیست و توسط چه کسانی انتخاب می شوند؟

دعوای حکم رشد باید به طرفیت چه کسی مطرح شود ؟

دعوای حکم رشد باید به طرفیت ولی و در صورت نبودن ولی به طرفیت قیم و در صورتی که نه ولی و نه قـیم باشـد به طرفیت مدعی العموم مطرح شود.

برای گرفتن حکم رشد باید به کجا مراجعه کنیم ؟

برای گرفتن حکم رشد شخص متقاضی باید با به همراه داشتن شناسنامه و کارت ملی مدارک مورد نیاز جهت اثبات ادعای درخواست صدور حکم رشد مثل استشهادیه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و دادخواست را ثبت نماید.

با حکم رشد چه کارهایی میتوان انجام داد ؟

با دریافت حکم رشد شخص می تواند در کلیه امور مالی و غیر مالی از جمله ارث ، طلاق و… دخالت نماید ولی در حضانت ، گواهینامه  و ازدواج دختر بی تاثیر است.

 

نکته ای که وکیل رضا بهروز در اختیار شما عزیزان خواهد گذاشت در مورد صدور حکم رشد این است که برای کسانی که سن آنها هجده سال تمام یا بیشتر باشد، نیازی به صدور حکم رشد نیست. این اشخاص اصولاً در نظر قانون به عنوان اشخاص رشید، اهلیت و صلاحیت لازم برای انجام تصرف در امور مالی خود را دارند.          در صورتی که به موجب گواهی پزشکی قانونی، شخصی به عنوان سفیه شناخته شود، قانوناً نمی تواند در امور مالی خود دخالت کند.

سفیه یک اصطلاح شرعی است و به معنای کسی است که دانایی و عقل کافی برای مدیریت امور مالی خود را ندارد. سفیه از نظر قانونی و حقوقی در سایر امور غیر مالی خویش می تواند دخالت کند. برای مثال می تواند همسر اختیار کند یا مراسم طواف خانه خدا را انجام دهد. لکن در امور مالی مثل تعیین و پرداخت مهریه، خرید و فروش و … سفیه نمی تواند مبادرت نماید. به جای سفیه سرپرست قانونی او اعم از ولی، وکیل، وصی و قیم می تواند در امور مالی او دخالت کند.

مسائل و امور حقوقی دارای پیچیدگی‌هایی هستند که ممکن است افراد عادی را که دانش و اطلاعات حقوقی لازم را نداشته باشند سردرگم کنند. بنابر‌این توصیه می‌کنیم برای امور مختلف حقوقی خود، از وکلای مجرب کمک بگیرید تا سرعت روند رسیدگی به پرونده افزایش پیدا کند و به نتیجه مطلوب برسید. حکم رشد نیز یکی از امور حقوقی است که در آن کمک گرفتن از یک وکیل مجرب بسیار کارساز است. اگر به دنبال دریافت این حکم هستید، توصیه می‌کنیم از بهترین وکیل در امور حقوقی وکیل رضا بهروز که پرونده های موفقی در امور دریافت حکم رشد  گواهی رشد و ابعاد مختلف دارد کمک بگیرید تا مناسب‌ترین راه حل جهت دریافت حکم رشد را به شما عزیزان ارائه نماید. 

برای رزرو وقت مشاوره به صورت حضوری و تلفنی با ما در تماس باشید 09128892520