مطالبه خسارت

شاید تا به حال برایتان پیش آمده باشد که شخص بیگانه‌ای از روی عمد و سونیت یا حتی خطا و بی‌احتیاطی، خسارتی را به شما وارد کرده باشد و در اینجا برایتان ابهام مطرح شده باشد که چگونه می‌توانید، جبران ضرر کرده و خسارت قانونی خود را از طرف مقابلتان بگیرید. براساس قانون، چنانچه هر شخصی به تعهدات خود عمل نکرده و بر همین اساس بر حقوق دیگری لطمه‌ای وارد سازد یا به صورت عمد یا حتی غیرعمد بر اثر بی احتیاطی به یکی از حقوق قانونی دیگری اعم از؛ جان و مال و ناموس وی یا شهرت وی و…، ضرری از جمله مادی و معنوی وارد کند، مجرم بوده و مسئول جبران تمامی این ضرر و زیان‌های وارد آمده و منافع ممکن‌الحصول وی می‌باشد و شخص زیان دیده استحقاق طرح دعوای مطالبه خسارت را به عنوان مدعی خصوصی خواهد داشت.  

خسارت در واقع زیانی است که شخصی بر مال یا جان دیگری خواهد زد و هرکدام به شکلی ازجمله اتلاف یا نقص نمایان خواهد شد.

مطالبه خسارت :

چنانچه شخصی از روی عمد و دشمنی یا خطا و بی‌احتیاطی خسارتی را چه به صورت مادی و چه معنوی وارد سازد، مجرم بوده و امکان مطالبه خسارت از وی وجود دارد. علاوه‌بر آن شخص می‌تواند، منافع ممکن‌الحصول یا هزینه دادرسی خود و یا حق‌الوکاله وکیل را نیز به عنوان مدعی خصوصی از مجرم مطالبه نماید.‌ البته توجه داشته باشید که وارد آمدن ضرر و زیان و خسارت به شما نیازمند اثبات در دادگاه می‌باشد که از همین حیث، لازم است که حتما از یک وکیل خبره دادگستری کمک بگیریدشما میتوانید ار وکیل رضا بهروز بهترین مشاوره را دریافت کنید تا به بهترین نحو ممکن خسارت شما عزیزان را مطالبه و اخذ نماید.

انواع خسارات :

مطابق قانون مدنی خسارت های قابل مطالبه ناشی از دو منشا خواهد بود:

• خسارات ناشی از قرارداد

• خسارات غیر قراردادی یا تعهدات قهری

مطابق قانون مسئولیت مدنی خسارت قابل مطالبه ناشی چهار منشا خواهد بود:

• خسارت مادی : زیان‌هایی که مستقیماً قابل اندازه‌گیری و برآورد مالی هستند ، مانند خسارت به اموال، هزینه‌های درمانی یا از دست دادن درآمد ناشی از افعال زیانبار

• خسارت معنوی : زیان‌هایی که اصولا قابل اندازه‌گیری مالی نیستند ، اما موجب صدمات روحی و روانی برای فرد زیان‌دیده می‌شوند، مانند لطمه به حیثیت و آبرو یا آلام روحی ناشی از جرایم که طبق ماده ۱۴ قانون آیین دادرسی کیفری چنین خساراتی قابل مطالبه می باشد.

• خسارت مستقیم : زیان‌هایی که به طور مستقیم ناشی از فعل یا ترک فعل متخلف به اشخاص وارد می شود.

• خسارت غیرمستقیم (تبعی) : زیان‌هایی که در پی خسارت مستقیم به فرد زیان‌دیده وارد می‌شوند، مانند از دست دادن فرصت شغلی به دلیل تعطیلی کسب و کار آسیب‌دیده که به شکل غیر مستقیم چنین خسارتی وارد می شود.

راه‌های جبران خسارت :

پرداخت وجه نقد : جبران خسارت مالی از طریق پرداخت مبلغ معادل خسارت به فرد زیان‌دیده

بازگرداندن به حالت اولیه : در برخی موارد امکان بازگرداندن اموال آسیب‌دیده به حالت اولیه وجود دارد که این روش نیز یکی از راه‌های جبران خسارت محسوب می‌شود.

اعلام رضایت شخص زیان دیده: شخص زیان دیده پس از محکوم نمودن مرتکب از حق خود گذشت نموده و نسبت به اخذ مبلغ خسارت اعلام رضایت می نماید

ارائه خدمات : گاهی جبران خسارت به صورت ارائه خدمات درمانی، توانبخشی و یا سایر خدمات ضروری به فرد زیان‌دیده انجام می‌شود.

شرایط مطالبه خسارت :

برای مطالبه خسارت، باید شرایط زیر برقرار باشد:

وقوع فعل زیان‌بار : خسارت باید ناشی از فعل یا ترک فعل فرد متخلف باشد.

رابطه سببیت بین فعل و ضرر ایجاد شده : بین فعل زیان‌بار و خسارت، باید رابطه علیت مستقیم و بدون واسطه وجود داشته باشد.

اثبات وقوع خسارت : میزان خسارت باید با دلایل و مدارک قابل اثبات باشد به عنوان مثال در تصادفات رانندگی برای صورت برداری از ادله و محاسبه ضرر وارده از شورای حل اختلاف تامین دلیل درخواست می شود.

اثبات تقصیر یا سوء‌نیت متخلف: در برخی موارد مانند دیون  اثبات تقصیر یا سوء‌نیت متخلف الزامی نیست و صرف ایراد خسارت می تواند موجب ایجاد مسئولیت برای شخص زیان زننده شود.

روش های جبران خسارت در مسئولیت مدنی :

•جبران عینی (اعاده وضع به سابق)

هدف اصلی جبران عینی بازگرداندن وضع زیان دیده به همان حالتی است که پیش از ورود خسارت وجود داشت این شیوه با بازگرداندن شرایط گذشته  به بهترین شکل منافع زیان دیده را تامین می‌کند.

موارد کاربرد جبران عینی:

خسارت به مال: تعمیر مال آسیب دیده، تحویل مثل (مال مشابه) در صورت تلف شدن مال، رفع عیب.

خسارت به منافع: رفع موانع ایجاد شده، اعاده منافع از دست رفته.

خسارت به شخصیت: عذرخواهی علنی، تصحیح نشریه و …

محدودیت‌های جبران عینی:

در برخی موارد، بازگرداندن به وضع سابق غیرممکن یا دشوار است.

ممکن است جبران عینی برای زیان دیده مفید نباشد و هزینه‌های سنگینی در برداشته باشد.

•جبران بدلی (پرداخت خسارت)

در صورتی که جبران عینی غیرممکن یا برای زیان دیده مفید نباشد، ناگزیر به جبران بدلی یعنی پرداخت خسارت به صورت وجه نقدی هستیم. در این روش، ارزش مالی خسارت تعیین و به زیان دیده پرداخت می‌شود.

موارد کاربرد جبران بدلی:

جبران خسارت بدنی

جبران خسارت ناشی از تاخیر در انجام تعهد

موارد غیرقابل جبران با اعاده وضع به سابق

روش‌های تعیین خسارت بدلی:

ارزیابی کارشناسی

استفاده از تعرفه‌های قانونی

استناد به رویه قضایی

• شیوه‌های ترکیبی

در برخی موارد، استفاده از جبران عینی و جبران بدلی به صورت ترکیبی می‌تواند راهکار مناسبی باشد. به عنوان مثال، در صورت آسیب فیزیکی به فرد، علاوه بر پرداخت هزینه‌های درمان، ممکن است حکم به عذرخواهی علنی نیز صادر شود.

انتخاب شیوه جبران خسارت:

انتخاب شیوه جبران خسارت به عوامل مختلفی از جمله:

نوع و ماهیت خسارت

امکان بازگرداندن به وضع سابق

منافع زیان دیده

شرایط متخلف (جبران کننده خسارت)

در نهایت بستگی دارد. در نهایت، دادگاه با لحاظ این موارد و با هدف تامین حداکثر منافع زیان دیده، مناسب‌ترین شیوه جبران خسارت را تعیین می‌کند.

✔نکته: در کنار روش‌های جبران خسارت، ممکن است دادگاه به منظور تنبیه متخلف و جلوگیری از تکرار فعل زیانبار، وی را به جبران خسارات معنوی زیان دیده نیز محکوم کند.

خسارت قراردادی چیست❔

خسارت قراردادی از اصطلاحات علم حقوق بوده و به موردی اطلاق می‌شود که یکی از طرفین قرارداد به تعهدات خود عمل ننموده و با عهدشکنی،  منجر به ورود خسارات به طرف مقابل شده است که در این خصوص قانونگذار ساز و کارهایی را پیش بینی کرده تا طرف متضرر بتواند خسارت وارده را جبران نماید.

انواع خسارت های قراردادی:

خسارت های قراردادی به دو دسته تقسیم میشوند:

خسارت واقعی :

در خسارت های واقعی طرفین برای جبران ضرر ناشی از تخلف قراردادها مبلغ مشخصی را تعیین نمی کنند و میزان خسارت را طبق خسارت واقعی صورت گرفته حسب نظر کارشناس تعیین می نمایند.

خسارت توافقی :

در خسارت های توافقی طرفین ، مبلغ مشخصی را برای عدم انجام تعهد تعیین می نمایند و در این نوع خسارت دیگر نیازی به اثبات خسارت وجود ندارد و شخص متعهدله تنها باید عدم انجام تعهد طرف مقابل را اثبات نماید که نام دیگر این خسارت وجه التزام میباشد که قانونگذار این خسارت را در ماده 230قانون مدنی تبیین نموده است.

شرایط تحقق خسارت قراردادی :

برای اینکه بتوان خسارت قراردادی را مطالبه کرد، لازم است سه شرط وجود داشته باشد:

وجود قرارداد لازم الاجرا :

نخستین شرط تحقق خسارت قراردادی ، وجود یک قرارداد معتبر و لازم الاجرا میان طرفین است.

نقض تعهد :

شرط دوم ، نقض یکی از تعهدات مندرج در قرارداد توسط یکی از طرفین است. این نقض می تواند به صورت فعل (انجام دادن کاری که نباید انجام می داد) یا ترک فعل (انجام ندادن کاری که باید انجام می داد) باشد.

رابطه سببیت میان نقض تعهد و خسارت :

شرط سوم، وجود رابطه سببیت میان نقض تعهد و خسارت وارده است. به عبارت دیگر باید ثابت شود که خسارت وارده نتیجه مستقیم یا غیرمستقیم نقض تعهد بوده است.

راه های جبران خسارت قراردادی :

چنانچه شرایط تحقق خسارت قراردادی وجود داشته باشد، طرف متضرر می تواند به یکی از طرق زیر خسارت خود را جبران نماید:

مطالبه وجه التزام :

در برخی از قراردادها، طرفین مبلغی را به عنوان وجه التزام برای جبران خسارت ناشی از نقض تعهد در نظر می گیرند. در این صورت، طرف متضرر می تواند بدون نیاز به اثبات میزان خسارت، وجه التزام را مطالبه نماید.

اثبات و مطالبه خسارت غیرمعین :

در صورتی که در قرارداد وجه التزامی پیش بینی نشده باشد، یا وجه التزام کافی نباشد، طرف متضرر می تواند با اثبات میزان خسارت وارده، جبران آن را از طرف مقابل مطالبه نماید.

فسخ قرارداد :

علاوه بر جبران خسارت، طرف متضرر حق دارد قرارداد را فسخ نماید. فسخ به معنای برهم زدن قرارداد و پایان دادن به آن است.

خسارت قراردادی یکی از ضمانت های اجرایی مهم در قراردادها محسوب می شود. وجود این ضمانت اجرا باعث می شود تا طرفین قرارداد به تعهدات خود پایبند باشند و در صورت نقض تعهد، خسارت وارده به طرف دیگر جبران شود.

تعهدات :

مفهوم تعهد، رکن اساسی روابط حقوقی و به ویژه قراردادها به شمار می رود. تعهد به معنای الزام و شخص به انجام فعل یا ترک فعل مشخص در قبال شخص دیگر است. در واقع، با انعقاد یک قرارداد، طرفین تعهداتی را نسبت به یکدیگر بر عهده می گیرند که ملزم به اجرای آن هستند.

اقسام تعهدات :

تعهدات را می توان از جنبه های مختلفی دسته بندی کرد که برخی از مهم ترین آن ها عبارتند از:

•بر حسب نوع موضوع :

تعهد به انتقال عین : در این نوع تعهد، متعهد ملزم است مال معینی را به متعهدله تملیک کند، مانند تعهد فروشنده به تحویل مال فروخته شده به خریدار.

تعهد به انجام فعل : در این نوع تعهد، متعهد ملزم است کاری را انجام دهد، مانند تعهد پیمانکار به ساختن ساختمان.

تعهد به ترک فعل : در این نوع تعهد، متعهد ملزم است از انجام کاری خودداری کند، مانند تعهد بایع به عدم فروش مال فروخته شده به شخص ثالث.

•بر حسب منشأ پیدایش :

تعهد ناشی از قرارداد : این نوع تعهد ناشی از توافق اراده دو یا چند نفر است که در قالب یک قرارداد منعقد می شود.

تعهد ناشی از اعمال حقوقی غیرعقدی : برخی تعهدات از اعمال حقوقی غیرعقدی مانند وصیت یا ایقاع ناشی می شوند.

تعهد ناشی از قانون : در برخی موارد، قانون مستقیماً شخص را به انجام فعلی یا ترک فعلی ملزم می نماید که در این صورت تعهد قانونی ایجاد می شود.

آثار نقض تعهد :

در صورت نقض تعهد توسط یکی از طرفین، طرف دیگر حق دارد:

مطالبه خسارت : جبران خسارتی که به سبب نقض تعهد متحمل شده است را مطالبه نماید.

اجرای تعهد به عهده متخلف : از دادگاه بخواهد تا متخلف را به اجرای تعهد ملزم نماید.

فسخ قرارداد : قرارداد را فسخ نماید و از ادامه اجرای آن امتناع کند.

تعهدات نقش بنیادینی در شکل گیری و اجرای روابط حقوقی دارند. شناخت دقیق اقسام و آثار تعهدات برای اشخاص حقیقی و حقوقی در حفظ حقوق و تعهدات خود و جلوگیری از بروز اختلافات حقوقی حائز اهمیت است.

خسارت، یکی از مفاهیم مهم در نظام حقوقی است و آگاهی از انواع آن، راه‌های جبران و شرایط مطالبه، برای تمامی افراد جامعه و به ویژه فعالان اقتصادی ضروری است. در صورت بروز خسارت، فرد زیان‌دیده می‌تواند با مراجعه به مراجع قضایی و طرح دعوا، خواستار جبران خسارت وارده شود.

⚖ وکیل رضا بهروز به شما عزیزان زیان دیده کمک میکند تا به بهترین نحو ممکن خسارت وارده را مطالبه کنید.

برای رزرو وقت مشاوره به صورت حضوری و مشاوره به صورت تلفنی با شماره ذیل تماس حاصل فرمایید.

09128892520📞