چک ابطالشده چکی است که پس از نقد یا واریز شدن، دیگر برای تراکنشهای بعدی معتبر نیست. چک ابطالشده نشاندهنده تکمیل فرآیند تسویه است و میتواند به عنوان مدرک پرداخت استفاده شود. نویسنده چک میتواند چک را قبل از نقد شدن باطل کند و بانک را از این موضوع مطلع سازد.
چک ابطال شده چیست؟
چک ابطال شده، چکی است که پس از نقد یا واریز شدن توسط بانکی که چک از آن صادر شده است، پرداخت و تسویه شده است. این چک پس از استفاده یا پرداخت “باطل” میشود تا دیگر قابل استفاده نباشد.
همچنین، کسی که چک را نوشته است میتواند قبل از اینکه چک واریز یا نقد شود، آن را با اطلاع دادن به بانک صادرکننده باطل کند، به این ترتیب چک باطل میشود.
مفهوم چکهای ابطالشده چیست؟
چک ابطالشده، چکی است که پس از گذراندن فرآیند تسویه پرداخت شده است. این چک زمانی باطل میشود که وجه از حساب بانکی که چک از آن صادر شده است (بانک صادرکننده) برداشت میشود. دریافتکننده چک فردی است که چک به نام او نوشته شده است و بانک وی وجه را دریافت میکند. فرآیند ایجاد یک چک ابطالشده شامل مراحل زیر است:
. دریافتکننده چک پشت چک را امضا میکند. چک به حساب بانکی دریافتکننده واریز میشود. بانک دریافتکننده چک، بانک صادرکننده را مطلع میکند و تراکنش از طریق سیستم بانک مرکزی پردازش میشود. بانک صادرکننده وجه را به بانک دریافتکننده پرداخت کرده و حساب صادرکننده را بدهکار میکند. بانک دریافتکننده وجه نقد را واریز کرده یا مبلغ را برای برداشت آماده میکند.
حتی تصاویر دیجیتالی از چکهای ابطالشده (بدون نیاز به اصل کاغذ چک) میتوانند به عنوان مدرک پرداخت استفاده شوند.
. امروزه تقریباً همه چکها به صورت الکترونیکی از طریق سیستم بانک مرکزی تسویه میشوند، حتی اگر چک به صورت کاغذی واریز شده باشد.
. در عوض، برای افزایش کارایی، یک اسکنر ویژه تصویری دیجیتال از جلو و پشت چک ایجاد میکند و آن را به بانک دیگر ارسال میکند. هنگامی که چک سرانجام از حساب صادرکننده یا شخصی که چک را نوشته است تسویه میشود، بهعنوان چک باطلشده در نظر گرفته میشود.
به طور خلاصه، چک باطلشده به این معناست که فرآیند تسویه کامل شده و چک دیگر قابل استفاده نیست.
دلایل ابطال چک صیادی چیست؟
چک صیادی ممکن است به دلایل مختلفی ابطال شود. در ادامه به برخی از رایجترین دلایل ابطال چک صیادی اشاره میکنیم:
. مفقودی یا سرقت چک:
یکی از شایعترین دلایل برای ابطال چک صیادی، گم شدن یا سرقت آن است. در چنین شرایطی، دارنده چک باید به سرعت اقدام کند تا از هرگونه سوءاستفاده احتمالی جلوگیری شود.
. جعل چک:
در صورت جعل چک یا دستکاری غیرقانونی در اطلاعات آن، مانند تغییر مبلغ، تاریخ یا امضا، میتوان اقدام به ابطال چک کرد. این موضوع به ویژه در چکهای صیادی به دلیل سیستمهای الکترونیکی پیگیری اهمیت بیشتری دارد.
. فسخ یا بطلان معامله:
در صورتی که چک صیادی به عنوان تضمین برای معاملهای صادر شده باشد که بعداً باطل یا فسخ شده است، صادرکننده چک میتواند درخواست ابطال آن را به دلیل عدم اعتبار معامله مطرح کند.
. اشتباه در صدور چک:
اگر به دلیل اشتباه در وارد کردن اطلاعات مانند مبلغ یا تاریخ، چکی صادر شده باشد، میتوان آن را ابطال کرد و نسخه صحیحی از چک جدید صادر نمود.
مراحل ابطال چک صیادی چیست؟
برای ابطال چک صیادی، باید مراحل قانونی و اداری خاصی طی شود. این مراحل به شرح زیر است:
. مراجعه به بانک:
اولین اقدام در فرآیند ابطال چک صیادی، مراجعه به بانک است. دارنده چک باید به بانکی که چک را از آن صادر کرده، مراجعه کرده و درخواست خود را ثبت کند. در صورت مفقودی یا سرقت، بانک میتواند دستور عدم پرداخت را به دلیل شرایط خاص صادر کند.
. ثبت درخواست در سامانه صیاد:
در سامانه صیاد (سامانه یکپارچه مدیریت چک)، امکان ثبت درخواست ابطال چک وجود دارد. دارنده چک یا صادرکننده میتواند وارد سامانه شده و با وارد کردن اطلاعات چک، دلیل ابطال را مشخص کند. این سامانه به صورت آنلاین قابل دسترسی است و روند کاری را سریعتر میکند.
. دریافت گواهی عدم پرداخت:
در مواردی که چک مفقود یا سرقت شده است، فرد باید از بانک گواهی عدم پرداخت دریافت کند. این گواهی نشان میدهد که چک به دلیل مشکلاتی مانند مفقودی یا جعل، غیرقابل پرداخت است و بانک از پرداخت وجه خودداری میکند.
. ارائه شکایت کیفری یا حقوقی:
در مواردی مانند سرقت یا جعل چک، دارنده چک میتواند به مراجع قضایی مراجعه کرده و شکایت کیفری یا حقوقی مطرح کند. این شکایت به منظور جلوگیری از سوءاستفاده از چک و دریافت خسارت احتمالی است. وکیل متخصص میتواند در این مرحله نقش مهمی ایفا کند.
. اطلاع به طرف مقابل:
در برخی موارد، دارنده یا صادرکننده چک باید طرف مقابل را از وضعیت پیشآمده مطلع کند. به عنوان مثال، در صورت فسخ معامله یا بطلان قرارداد، اطلاع به ذینفع چک درباره اقدام برای ابطال ضروری است.
. پیگیری از طریق وکیل:
در صورتی که مسئله ابطال چک صیادی به مراحل پیچیدهتر کشیده شود، به ویژه در مواردی که جعل یا سوءاستفاده مطرح باشد، مشاوره با وکیل متخصص میتواند به تسریع روند ابطال و جلوگیری از مشکلات حقوقی کمک کند. وکیل رضا بهروز میتواند تمامی دادخواستهای لازم را تنظیم کند و دفاعیات حقوقی لازم را در دادگاه برای شما به بهترین نحو مطرح کند.
مدارک و منضمات مورد نیاز برای طرح دعوای ابطال انواع چک چیست؟
. تصویر مصدق چک
. تصویر مصدق سند عادی
. به همراه داشتن کارت ملی جهت احراز هویت و کارت عابر بانک جهت پرداخت هزینه ی دادرسی الزامی است.
در صورت عدم وجود مدارک اختیاری فوق می توانید یکی از دلایل ذیل را ارائه نمایید:
. استماع شهادت شهود و مطلعین
. شماره پرونده استنادی
. سایر دلایل و منضمات
. اتیان سوگند
موارد ابطال چک چیست؟
موارد مختلفی برای ابطال چک وجود دارد که به شرح زیر است:
. عدم موجودی کافی:
در صورتی که حساب صادرکننده چک موجودی کافی نداشته باشد، دارنده چک میتواند اقدام به ابطال آن کند.
. وجود جعل:
اگر چک به صورت غیرقانونی جعل شده باشد، دارنده چک حق دارد آن را ابطال کند.
. خطا در صدور چک:
در مواردی که چک به دلیل اشتباه صادر شده باشد، نظیر درج مبلغ نادرست یا امضاهای غیرقانونی، امکان ابطال وجود دارد.
ماده 24 قانون اصلاح قانون چک مصوب 1400:
ابطال چک تضمین شده به درخواست متقاضی یا وکیل یا نماینده قانونی او با ارائه چک برای واریز مبلغ چک به حساب متقاضی، بدون نیاز به پشتنویسی گیرنده (ذینفع) تنها تا 1 ماه بعد از صدور آن توسط بانک صادرکننده امکانپذیر خواهد بود. همچنین پرداخت چک تضمینشده به گیرنده (ذینفع) با ارائه اصل چک تنها تا 1 ماه بعد از صدور آن توسط بانک امکانپذیر است. جهت پرداخت چک بعد از مهلت مقرر، تکمیل فرمهای مربوط به مبارزه با پولشویی که توسط متقاضی یا گیرنده ذینفع و گزارش شعبه بانک به واحد مبارزه با پولشویی بانک صادرکننده انجام میشود، لازم است.
حقوق دارنده چک چیست؟
حقوق دارنده چک در قانون ایران به وضوح تعریف شده است. این حقوق شامل موارد زیر میشود:
.حق دریافت وجه چک:
دارنده چک حق دارد در موعد مقرر وجه چک را از بانک دریافت کند. در صورت عدم پرداخت، او میتواند اقدامات قانونی لازم را انجام دهد.
.حق اقامه دعوی:
در صورت عدم پرداخت، دارنده چک میتواند علیه صادرکننده چک دعوی حقوقی اقامه کند و تقاضای ابطال چک را داشته باشد.
.حق دسترسی به مستندات:
دارنده چک میتواند از صادرکننده درخواست کند که مستندات مربوط به چک را در صورت وجود مشکل ارائه دهد.
نکات کاربردی در خصوص ابطال چک:
. رجوع به بانک و درخواست کتبی عدم پرداخت وجه چک مهمترین و اولین اقدام پس از مفقودی یا سرقت چک می باشد.
. باید به دادسرا مراجعه کنیم و شکایتی بابت سرقت یا مفقودی چک داشته باشیم و گواهی صادر شده را به بانک تحویل بدهیم.
. مدت اعتبار دستور عدم پرداخت تنها 7 روز است مگر در صورتی که گواهی مبنی بر پیگیری قضایی بابت سرقت یا مفقودی را به بانک داده باشیم.
نکته طلایی
قبل از هر اقدام قانونی، مشاوره با وکیل متخصص امری حیاتی است. وکیل رضا بهروز با هزاران پرونده موفق در امور چک با تجربه خود میتواند به شما در شناسایی نقاط قوت و ضعف پروندهتان کمک کند و از بروز مشکلات جلوگیری کند.
در چه مواردی امکان ابطال چک وجود دارد؟
چنانچه برگه چک یا دسته چک گم شود یا مفقود گردد یا حتی مورد سرقت قرار گیرد یا ادعای جعل نسبت به برگه چک صادر شده وجود داشته باشد می توان درخواست ابطال انواع چک در دفاتر خدمات قضایی را تنظیم و ثبت کرد. پس از تعیین وقت رسیدگی و تشکیل جلسه و احراز سرقت و یا مفقودی و یا جعل چک، مرجع صالح به رسیدگی که شورای حل اختلاف یا دادسرا می باشد دستور به ابطال انواع چک می دهد.
تفاوت بین چک ابطالشده و چک برگشتی چیست؟
در حالی که چک ابطالشده توسط بانک تأیید و پرداخت میشود، چک برگشتی چکی است که توسط بانک صادرکننده تأیید نشده و وجه آن به حساب دریافتکننده واریز نمیشود.
دلایل متداول برای برگشت چک عبارتاند از:
. موجودی ناکافی در حساب صادرکننده چک.
. گذشت بیش از شش ماه از تاریخ صدور چک.
. بسته بودن حساب صادرکننده. نداشتن مجوز امضا برای صدور چک.
. درخواست دستور عدم پرداخت توسط صادرکننده.
تفاوت بین چک تسویهشده و چک ابطالشده چیست؟
چک تسویهشده، چکی است که وجه آن بهطور موفقیتآمیز از حساب صادرکننده به حساب دریافتکننده منتقل شده است. پس از تسویه، چک ابطال میشود تا مجدداً مورد استفاده قرار نگیرد.
مدت زمان تسویه: معمولاً دو روز کاری طول میکشد تا یک چک تسویه شود، اما بسته به مبلغ چک، نحوه واریز، و وضعیت حساب، ممکن است این زمان به پنج روز کاری افزایش یابد.
چگونه میتوان یک چک را ابطال نمود؟
برای ابطال نمودن چکی که هنوز نقد نشده است:
اگر چک در دست شماست، با نوشتن کلمه “باطل” بر روی چک، آن را غیرمعتبر کنید. اگر چک را ندارید، با بانک خود تماس بگیرید و درخواست “دستور عدم پرداخت” بدهید. برخی بانکها این درخواست را تلفنی میپذیرند، اما برخی دیگر نیاز به درخواست کتبی دارند. اطلاعاتی مانند شماره حساب، شماره چک، و مبلغ چک را به بانک ارائه کنید.
چک سفید امضاء چیست؟
چک در صورتی سفید امضاء است که بدون درج مندرجات (تاریخ، مبلغ، در وجه) باشد و در غیر این صورت اگر هریک از این موارد همراه با امضاء باشد، چک دیگر سفید امضاء محسوب نمیشود.
ماده 674 قانون مجازات اسلامی در خصوص چک سفید امضا:
هر گاه اموال منقول یا غیر منقول یا نوشتههایی از قبیل سفته و چک و قبض و نظایر آن به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هر کار با اجرت یا بیاجرت، به کسی داده شده و بنا بر این بوده است که اشیاء مذکور، مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیاء نزد او بوده آنها را به ضرر مالکین یا متصرفین آنها استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود نماید به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.
چگونه چک سرقتی را باطل کنیم؟
مراقبت از چک از ضروریات بدیهی است که عدم توجه به این مسئله مهم عواقب و ضرر های مالی و معنوی بسیاری رابه همراه دارد. بیشتر چک هایی که مورد سرقت قرار می گیرند نیز از نوع حامل هستند که این ضرر و سختی کار را چندین برابر می کند. اگر چک مسروقه به سرعت مورد مطالبه قرار گیرد و بانک وجه چک حامل را به دارنده آن پرداخت نماید، در این شرایط کار سخت تر هم می شود.
سوالات متداول:
آیا میتوانم چک صیادی خود را به صورت آنلاین ابطال کنم؟
بله،از طریق سامانه صیاد میتوانید درخواست ابطال چک را ثبت کنید.
چه زمانی میتوانم چک صیادی را ابطال کنم؟
در مواردی مانند مفقودی، سرقت، جعل، یا فسخ معامله میتوان درخواست ابطال چک را مطرح کرد.
برای ابطال چک صیادی به چه مدارکی نیاز دارم؟
مدارک شامل اطلاعات چک، گواهی عدم پرداخت از بانک و مدارک هویتی شما خواهد بود.
آیا پس از ابطال چک، بانک همچنان میتواند آن را پرداخت کند؟
خیر، پس از ابطال چک و صدور گواهی عدم پرداخت، بانک اجازه پرداخت وجه را ندارد.
چگونه میتوانم از سوءاستفاده از چک مفقودی یا سرقتی جلوگیری کنم؟
با ثبت درخواست ابطال در سامانه صیاد و دریافت گواهی عدم پرداخت از بانک، میتوانید از سوءاستفاده جلوگیری کنید.
آیا در حال حاضر امکان لغو چک در سامانه صیاد وجود دارد؟
روش لغو چک در سامانه صیاد به چه صورت می باشد؟
مهلت لغو چک در سامانه صیاد تا چه زمانی می باشد؟
چکهای ابطالشده بخش مهمی از فرآیند تسویه حساب هستند و نشاندهنده تکمیل موفقیتآمیز تراکنش چک هستند. مشتریان میتوانند باطل کردن چک را خودشان انجام دهند یا درخواست توقف پرداخت از بانک داشته باشند. برای دریافت نسخه چک ابطالشده، باید از بانک درخواست کنید یا از طریق حساب بانکی آنلاین آن را دریافت کنید.
جهت اخذ بهترین و کاربردی ترین اطلاعات حقوقی در رابطه با نحوه اقدام و رسیدگی به دعاوی مربوط به ابطال انواع چک میتوانید با مشاوره با وکیل پایه یک دادگستری رضا بهروز در امور مالی خود بهترین راه را انتخاب کنید وکیل رضا بهروز با هزاران پرونده موفق در امور حقوقی و امور چک اماده خدمت رسانی به شما عزیزان میباشد
برای رزرو وقت مشاوره به صورت حضوری و تلفنی با ما در تماس باشید
09128892520
#وکیل ابطال چک
#وکیل چک برگشتی
#وکیل چک صیادی
#وکیل چک سرقتی
#وکیل انواع چک ها
