تخریب به معنای نابود کردن و از بین بردن کل مال یا ایجاد خسارت به مال متعلق به غیر است. پس برای تحقق جرم تخریب نیازی نیست که یک مال تمام و کمال از بین برود. حتی از بین بردن بخشی از مال نیز مشمول جرم تخریب اموال خواهد بود.
جرم تخریب اموال چیست؟
همچنین برای این که تخریب اموال معنا پیدا کند، مال باید متعلق به غیر باشد. پس اگر شخصی مال خود را به آتش بکشد بدون آن که به مال دیگران صدمه بزند، دیگر تخریبی که جرم باشد، محقق نشده است. حتی اگر دیگری بر مال شخص حقی داشته باشد، باز هم جرم تخریب محقق نشده است. برای مثال، اگر فردی خانه خود را به دیگری اجاره دهد و سپس اقدام به تخریب خانه کند، در اینجا جرم تخریب محقق نبوده و مستاجر باید از طریق حقوقی پیگیر حقوق از دست رفته خود باشد.
برای تحقق جرم تخریب اموال، ضرر و آسیب به خود مال باید برسد. به این معنا که اگر آسیبی به مال نرسد و صرفا صاحب مال متضرر شود، جرم تخریب رخ نداده است. مثلا اگر شخص با قفل درب خانه کسی را ببندد، مالک خانه برای شکاندن قفل متحمل هزینه و ضرر خواهد شد. اما چون به خانه آسیبی نرسیده است، جرم تخریب محقق نخواهد بود.
جرم تخریب تنها نسبت به اموالی که مالیت داشته و ملموس باشند، رخ خواهد داد. پس اگر کسی مشروبات الکلی دیگری را از بین ببرد، این کار تخریب نخواهد بود. همچنین از بین بردن حقوقی مانند حق اختراع یا سرقفلی و … تخریب اموال نخواهد بود.
جرم تخریب باید همراه با عمد باشد. یعنی فرد عمدا مال دیگری را از بین ببرد. بنابراین اگر سهوا یا در اثر بیاحتیاطی این اتفاق رخ دهد، این جرم محقق نشده است.
پس به طور کلی میتوان گفت شرایط جرم تخریب اموال به شرح زیر است:
• بخشی از مال یا تمام آن دچار آسیب شود؛
• آسیب به خود مال وارد شود؛
• مال متعلق به غیر باشد؛
• مال ملموس باشد و مالیت داشته باشد؛
• تخریب عامدانه باشد.
ارکان و شرایط تشکیل دهنده جرم تخریب چیست؟
تحقق جرم تخریب نیز مانند سایر جرایم مستلزم داشتن سه عنصر مادی ، قانونی ، معنوی می باشد که به شرح هر یک از آنها می پردازیم:
• عنصر قانونی جرم تخریب:
ماده قانونی جرم تخریب عمدی:
ماده 675 قانون مجازات اسلامی مطابق ماده مذکور هر کس به طور عمد عمارت یا بنا یا کشتی یا هواپیما یا کارخانه یا انبار و به طور کلی هر محل مسکونی یا معد برای سکنی یا جنگل یا خرمن یا هر نوع محصول زراعی یا اشجار یا مزارع یا باغهای متعلق به دیگری را آتش بزند به حبس از دو تا پنج سال محکوم میشود.
تبصره ۱ : اعمال فوق در این فصل در صورتی که به قصد مقابله با حکومت اسلامیباشد مجازات محارب را خواهد داشت.
تبصره ۲: مجازات شروع به جرائم فوق شش ماه تا دو سال حبس میباشد.
ماده ی 676 قانون مجازات اسلامی هر کس سایر اشیاء منقول متعلق به دیگری را آتش بزند به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.
ماده677 تعزیرات قانون مجازات اسلامی هر کس به طور عمد اشیای منقول یا غیرمنقول متعلق به دیگری را تخریب نماید یا به هر نحو کلی یا جزیی تلف نماید و یا از کار اندازد به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.
ماده687 قانون مجازات اسلامی هر کس در وسایل و تاسیسات مورد استفاده عمومیاز قبیل شبکههای آب و فاضلاب، برق، نفت، گاز، پست و تلگراف و تلفن و مراکز فرکانس و ماکروویو (مخابرات) و رادیو و تلویزیون و متعلقات مربوط به آنها اعم از سد و کانال و انشعاب لولهکشی و نیروگاههای برق و خطوط انتقال نیرو و مخابرات (کابلهای هوایی یا زمینی یا نوری) و دستگاههای تولید و توزیع و انتقال آنها که به هزینه یا سرمایه دولت یا با سرمایه مشترک دولت و بخش غیر دولتی یا توسط بخش خصوصی برای استفاده عمومیایجاد شده و همچنین در علائم راهنمایی و رانندگی و سایر علائمیکه به منظور حفظجان اشخاص یا تامین تاسیسات فوق یا شوارع و جادهها نصب شده است، مرتکب تخریب یا ایجاد حریق یا از کار انداختن یا هر نوع خرابکاری دیگرشود بدون آنکه منظور او اخلال در نظم و امنیت عمومی باشد به حبس از سه تا ده سال محکوم خواهد شد.
تبصره ۱: در صوتی که اعمال مذکور به منظور اخلال در نظم و امنیت جامعه و مقابله با حکومت اسلامیباشد مجازات محارب را خواهد داشت.
تبصره ۲: مجازات شروع به جرائم فوق یک تا سه سال حبس است.
• عنصر مادی جرم تخریب چیست؟
عمل مرتکب:
جرایم تخریب اموال مثل سایر جرایم علیه مالکیت و اموال، مستلزم ارتکاب به یک فعل مثبت خواهد بود. به گونه ای که تحقق جرم مذکور با ترک فعل امکان پذیر نباشد. به عنوان مثال مستاجر خانهای که در فصل زمستان در زمان مناسب دست به پاروی بام نزند و این عمل نکردن به موقع وی، منجر به آسیب رسیدن و وارد شدن خسارت به عین مستاجره شود.
از لحاظ مدنی تنها خودش ضامن خسارت وارد شده خواهد بود. لازم به ذکر است در برخی از مواقع فعل مثبت در تخریب در زمان ارتکاب اتفاق میافتد؛ مثل قطع کردن و یا شکستن درخت. قطع آبی که منجر به خشک شدن محصول و یا درختی می شود از مصادیق غیر مستقیم آن به شمار می رود.
موضوع جرم تخریب:
مال یا شیئ یا سند متعلق به دیگری موضوع جرم تخریب می باشد. به طور کلی موضوع جرم تخریب به سه گروه اموال و اشیا و اسناد تقسیم میشود. قانونگذار کلیه اشیا اعم از منقول و غیرمنقول را تحت حمایت کیفری قرارداده گر چه آن اشیا ارزش مالی نداشته ولی از نظر صاحب آن داراری ارزش معنوی باشد.
ورود ضرر:
در جرائم علیه اموال و مالکیت از جمله جرم تخریب ورود ضرر شرط تحقق جرم است. ضرر و زیان می تواند مادی، معنوی، یا منافع ممکن الحصول باشد
تعلق مال به دیگری:
در جرم تخریب تعلق مال به دیگری از شرایط عنصر مادی جرم است.
وسیله ارتکاب جرم :
بر طبق قانون برای تحقق جرم تخریب اموال در نظر گرفته نشده است. اما گاها وسیله ارتکاب به جرم در تشدید مجازات تاثیرگذار خواهد بود. به عنوان مثال استفاده از حریق و یا مواد منفجره منجر به تشدید مجازات خواهد شد.
در ماده ۶۷۷ برای اتلاف مال دیگری ۶ ماه تا ۳ سال حبس تعیین شده است. در صورتی در مواد ۶۷۵ و ۶۷۸ برای اتلاف همان مال با استفاده از حریق و یا مواد منفجره ۲ تا ۵ سال حبس در نظر گرفته شده است.
• عنصر معنوی جرم تخریب
سوء نیت عام :
سوء نیت عام در جرم تخریب همان اراده و اختیار و خواست مرتکب جرم است. به طوری که تخریب مال دیگری بدون اراده و خواست مرتکب، به دلیل فقدان سوء نیت، فاقد جنبه کیفری بوده و تنها موجب مسئولیت مدنی میگردد.
سوء نیت خاص :
سوء نیت خاص ارادهی آگاه نسبت به مال موضوع جرم یا شخص متضرر از جرم است. در جرم تخریب علاوه بر عمد و قصد در انجام فعل مجرمانه ارتکابی، احراز قصد ایراد ضرر خسارت به دیگری ضروری است.
انواع جرایم تخریب اموال:
با توجه به این که جرم تخریب در قانون مجازات اسلامی، دارای اقسام گوناگونی است، بهتر است هرکدام را به صورت جداگانه مورد بررسی قراردهیم.
• آتش زدن اموال دیگرن
بر اساس ماده ۶۷۵ قانون مجازات اسلامی: (تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده)، هر کس عمداً عمارت یا بنا یا کشتی یا هواپیما یا کارخانه یا انبار و به طور کلی هر محل مسکونی یا معد برای سکنی یا جنگل یا خرمن یا هر نوع محصول زراعی یا اشجار یا مزارع یا باغهای متعلق به دیگری را آتش بزند، به حبس از ۲ تا ۵ سال محکوم میشود. این اعمال درصورتیکه به قصد مقابله با حکومت اسلامی باشد، مجازات محاربه را خواهد داشت.
همچنین بر اساس ماده ۶۷۶ قانون مجازات اسلامی: (تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده)، هرکس سایر اشیاء منقول متعلق به دیگری را آتش بزند، به حبس از ۳ ماه تا ۱۸ ماه محکوم خواهد شد. این ماده در واقع آتش زدن تمام اموال منقول به غیر از کشتی و هواپیما را در برمیگیرد. باید توجه داشت که جرم این ماده از جرایم قابل گذشت بوده که با گذشت شاکی، تعقیب متهم متوقف خواهد شد.
•جرم تخریب اموال شخصی
بر اساس ماده ۶۷۷ قانون مجازات اسلامی: (تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده)، هرکس عمداً اشیاء منقول یا غیرمنقول متعلق به دیگری را تخریب نماید یا به هر نحو کلاً یا بعضاً تلف نماید و یا از کار اندازد، به حبس از ۳ ماه تا ۱۸ ماه [و] درصورتیکه میزان خسارت وارده یکصد میلیون (۱۰۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال یا کمتر باشد، به جزای نقدی تا دو برابر معادل خسارت وارده محکوم خواهد شد. این جرم نیز از جرایم قابل گذشت است.
•جرم از بین بردن حیوانات
بر اساس ماده ۶۷۹ قانون مجازات اسلامی: (تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده)، هرکس به عمد و بدون ضرورت، حیوان حلال گوشت متعلق به دیگری یا حیواناتی که شکار آنها توسط دولت ممنوع اعلام شده است را بکشد یا مسموم یا تلف یا ناقص کند، به حبس از ۴۵ روز و دوازده ساعت تا ۳ ماه یا جزای نقدی از ۱۵/۰۰۰/۰۰۰ ریال تا ۲۵/۰۰۰/۰۰۰ ریال محکوم خواهد شد.
مقصود از حیوانات حلال گوشت در این ماده حیواناتی است که عرفا برای خورداک مردم از آن استفاده میشود، مانند گاو و گوسفند. البته در مورد حیواناتی که دولت شکار آنها را ممنوع اعلام کرده، فرقی نمیکند حلال گوشت باشند یا خیر.
• جرم تخریب و اتلاف اسناد دولتی و غیردولتی
بر اساس ماده ۶۸۱ قانون مجازات اسلامی: (تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده)، هر کس عالماً دفاتر و قبالهها و سایر اسناد دولتی را بسوزاند یا به هر نحو دیگری تلف کند، به حبس از ۲ تا ۱۰ سال محکوم خواهد شد. همچنین بر اساس ماده ۶۸۲ قانون مجازات اسلامی: (تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده)، هر کس عالماً هر نوع اسناد یا اوراق تجارتی و غیرتجارتی غیردولتی را که اتلاف آنها موجب ضرر غیر است بسوزاند یا به هر نحو دیگر تلف کند، به حبس از ۴۵ روز تا ۱ سال محکوم خواهد شد.
منظور از اسناد دولتی، اسنادی است که دولت مالک آنهاست، نه این که دولت آن اسناد را صادر کرده باشد. بنابراین از بین بردن سند یک ملک دولتی مشمول ماده ۶۸۱ بوده و از بین بردن سند رسمی ملک شخصی مشمول ماده ۶۸۲. همچنین در اتلاف اسناد دولتی وقوع ضرر شرط نیست، بلکه صرف اتلاف برای وقوع جرم کافی است؛ برخلاف اسناد شخصی که برای تحقق جرم باید منجر به ضرر شده باشد.
• تخریب و یا خشکاندن چراگاه و باغ دیگران
بر اساس ماده ۶۸۴ قانون مجازات اسلامی: (تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده)، هر کس محصول دیگری را بچراند یا تاکستان یا باغ میوه یا نخلستان کسی را خراب کند یا محصول دیگری را قطع و درو نماید یا به واسطه سرقت یا قطع آبی که متعلق به آن است یا با اقدامات و وسایل دیگر خشک کند یا باعث تضییع آن بشود یا آسیاب دیگری را از استفاده بیاندازد، به حبس درجه شش و شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم میشود.
همچنین بر اساس ماده ۶۸۵ قانون مجازات اسلامی: (تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده)، هرکس اَصله نخل خرما را به هر ترتیب یا هر وسیله بدون مجوز قانونی از بین ببرد یا قطع کند، به ۴۵ روز تا ۳ ماه حبس یا از ۱۵/۰۰۰/۰۰۰ تا ۲۵/۰۰۰/۰۰۰ ریال جزای نقدی یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
• تخریب اموال عمومی
بر اساس ماده ۶۸۷ قانون مجازات اسلامی: (تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده)، هر کس در وسایل و تاسیسات مورد استفاده عمومی از قبیل شبکههای آب و فاضلاب، برق، نفت، گاز، پست و تلگراف و تلفن و مراکز فرکانس و ماکروویو (مخابرات) و رادیو و تلویزیون و متعلقات مربوط به آنها اعم از سد و کانال و انشعاب لولهکشی و نیروگاههای برق و خطوط انتقال نیرو و مخابرات (کابلهای هوایی یا زمینی یا نوری) و دستگاههای تولید و توزیع و انتقال آنها که به هزینه یا سرمایه دولت یا با سرمایه مشترک دولت و بخش غیردولتی یا توسط بخش خصوصی برای استفاده عمومی ایجاد شده و همچنین در علائم راهنمایی و رانندگی و سایر علائمی که به منظور حفظ جان اشخاص یا تامین تاسیسات فوق یا شوارع و جادهها نصب شده است، مرتکب تخریب یا ایجاد حریق یا از کار انداختن یا هر نوع خرابکاری دیگر شود بدون آن که منظور او اخلال در نظم و امنیت عمومی باشد، به حبس از ۳ تا ۱۰ سال محکوم خواهد شد. درصورتیکه اعمال مذکور به منظور اخلال در نظم و امنیت جامعه و مقابله با حکومت اسلامی باشد، مجازات محاربه را خواهد داشت.
برای تحقق این جرم باید این شرایط وجود داشته باشد:
•مال باید برای استفاده عموم باشد و مالکیت دولت بر آن لزومی ندارد؛
•اموال مذکور در این ماده باید ایجاد و نصب شده باشند.
• تخریب اموال دولتی
درباره اموال دولتی باید توجه داشت که این اموال ممکن است برای استفاده عموم قرار داده شده باشند یا این که صرفا توسط کارمندان دولت مورد استفاده قرار گیرند. اگر اموال دولتی برای استفاده عموم باشد، جرم تخریب اموال عمومی نسبت به تخریب اموال دولتی محقق خواهد بود. اما اگر کارمند یک اداره، برخی از اموال دولتی که در اختیار او قرار داده شده را تخریب کند، جرم تخریب ساده که بالاتر توضیح داده شد، رخ داده است. پیشتر گفتیم که تخریب اسناد دولتی خود جرم مستقلی است که مجازات خود را دارد و نیازی نیست که این اسناد برای استفاده عموم باشد.
چهار مورد مهم از تخریب اموال:
• اموال خصوصی:
که متعلق به اشخاص اعم از افراد انسانی یا شرکت های خصوصی ست. مال تخریب شده می تواند هر نوع مال منقول مثل اشیاء یا غیر منقول ملک و زمین باشد.
• اموال تاریخی و فرهنگی:
شامل ابنیه، اماکن، محوطهها و مجموعههای فرهنگی تاریخی یا مذهبی که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، یا تزئینات، ملحقات تاسیسات، اشیاء و لوازم و خطوط و نقوش منصوب یا موجود در اماکن مذکور
• اموال عمومی:
مثل شبکه های اب ، فاضلاب ، برق ، گاز ، پست ، تلگراف ، کابل های مخابرات و …
• اموال دولتی:
شامل اموالي است كه توسط وزارتخانهها، مؤسسات و يا شركتهاي دولتي كه صد در صد سهام ان ها متعلق به دولت است خريداري ميشود يا به هر طريق قانوني ديگر به تملك دولت درآمده يا درميآيند.
✔نکته :در مورد تخریب اموال ان است که تخریب می بایست با قصد و عمد تخریب کننده باشد و همچنین مال متعلق به دیگری باشد. تخریب مالی که در ملکیت خود شخص است از مصادیق جرم تخریب نیست.
مصادیق تخریب اموال:
جرم تخریب اعم از این که صرفا موجب بروز عیب گردد یا به طور کلی منجر به تلف مال شود ، می تواند با هر فعلی مثل اتش زدن، حفاری، قطع کردن، خشکاندن و شکستن و …. و هر وسیله ای واقع شود.اما ترک فعل باعث تحقق این جرم نیست مثلا اگر مالی به شخصی سپرده شود و بدون هیچ عملی از جانب امین و به صرف بی توجهی او به مال اسیبی برسد عدم توجه وی تحت عنوان جرم تخریب قابل پیگرد کیفری نیست.
مستندات قانونی جرم تخریب اموال:
تخریب اموال خصوصی موضوع ماده ی 676 که به اتش زدن این اموال می پردازد و 677 درمورد تخریب این اموال است.
تخریب اموال تاریخی و فرهنگی موضوع ماده ی 558 است.
تخریب یا اتش زدن اموال عمومی نیز در ماده ی 686 قانون مجازات اسلامی مورد توجه قرار گرفته است.
مستثنیات مرتبط با مال شخصی
اگر کسی مال خود را به دلیل حقوق شخصی یا اجاره نشده به آتش بکشد، به شرطی که مال دیگران درگیر نشده باشد، این عمل جز جرم تخریب محسوب نمیشود.
به عنوان نمونه، فردی که خانه خود را به دیگری اجاره داده و سپس آن خانه را تخریب کند، در این مورد جرم تخریب وارد نمیشود.
حقوق متضررین:
اگر در اثر تخریب، حقوق یا اموال دیگران آسیب ببیند، متضرران میتوانند از طریق مسائل حقوقی و قضایی، جبران خسارت و حقوق خود را پیگیری نمایند. این موضوع نشان دهنده اهمیت حقوق مالکان داراییها و حفظ آنها در قانون است.
در مجموع، تعریف دقیق جرم تخریب اموال نه تنها به معنای کلی جرم، بلکه با در نظر گرفتن مشروطیتها و شرایط متنوع، به فهم صحیح و کامل این جرم کمک میکند.
آسیب به مال در تخریب اموال:
به منظور تشخیص جرم تخریب، حتما آسیبی باید به مال وارد شود. اگر صرفا صاحب مال متضرر شود ولی خود مال دچار آسیب نشود، جرم تخریب محقق نمیشود.
به عبارت دیگر، مثال آورده شده از قفل کردن درب خانه نشاندهنده این است که اگرچه صاحب خانه متضرر شده و هزینه شکاندن قفل را تحمل کرده باشد، اما چون به خود خانه آسیب نرسیده است، جرم تخریب ایجاد نشده است.
• اهمیت مال ملموس:
برای وقوع جرم تخریب، مال بودن داراییهای ملموس لازم است. به عبارت دیگر، اگر کسی مشروبات الکلی دیگری را از بین ببرد یا از بین بردن حقوق مانند حق اختراع را تحت تاثیر قرار دهد، این اعمال تخریب به شمار نمیآیند.
• حقوقی و غیرملموس:
جرم تخریب تنها در مورد اموال و داراییهای ملموس مطرح میشود. بنابراین، از بین بردن حقوقی مانند حق اختراع یا سرقفلی، جرم تخریب محسوب نمیشود.
در مجموع، تحلیل جرم تخریب اموال با نگاه به ضرورت آسیب به مال، اهمیت مال ملموس و عدم محاسبه حقوق غیرملموس، به فهم دقیق این جرم کمک میکند.
دفاع از اتهام تخریب چگونه است؟
در برخی موارد این موضوع که پیش می آید که، فردی از شخص دیگر در خصوص تخریب شکایت نموده، امامتهم؛ اتهام وارده را صحیح نمی داند. در چنین موارد، متهم می تواند از طریف ارسال لایحه دفاعیه، اقدام به دفاع از اتهام تخریب نماید. لایحه دفاعیه یا لایحه قضایی نامه ای است که توسط طرفین دعوا اعم از خوهان، خوانده، شاکی و یا مشتکی عنه در جهت پاسخ به ادعا و دفاع از حقوق خود، به مرجع قضایی تسلیم می گردد.
در لایحه دفاعیه و دفاع از اتهام می بایست شماره پرونده، مشخصات طرفین دعوا، موضوع دعوا و همچنین؛ دلائل و مستندانی که به موجب آن شخص خود را محق می دارند، به طور کامل بیان شود. توجه به این نکته ضروری است که نحوه تنظیم لایحه و دفاع از اتهام نقش بسیار مهمی در سرنوشت دعوا داشته و مستند بودن و مستدل بودن جزییات آن، تاثیر زیادی بر فرآیند صدور حکم دادگاه خواهد داشت.
اثبات جرم تخریب چگونه است؟
اثبات جرم تخریب اموال، همچون دیگر جرایم، نیازمند ارائه ادله اثبات کیفری است. مهمترین ادله اثباتی، از قبیل اقرار، شهادت شهود و تصاویر ضبط شده از دوربینها و گوشیهای هوشمند میپردازد.
• اقرار:
اقرار فرد متهم یکی از ادله مهم در اثبات جرم تخریب اموال است. اقرار به عنوان یک ادله قوی و مؤثر در دیگر مراحل محاکمه شناخته شده و میتواند به توصیف دقیق اقدامات متهم در تخریب اموال کمک کند.
• شهادت شهود:
شهادت افراد شاهد که ممکن است مستقیما یا غیرمستقیم در واقعه تخریب اموال شاهد بوده باشند، نیز ادله مهمی محسوب میشود. شهادت شهود از اهمیت بالایی برخوردار است و میتواند بر اساس اصول حقوقی مقبولیت داشته باشد.
• تصاویر ضبط شده:
تصاویر دوربینها و گوشیهای هوشمند، به ویژه در دوران حاکمیت فناوری، از اهمیت زیادی در اثبات جرم تخریب اموال برخوردارند. این تصاویر میتوانند به صورت مستقیم اثبات کننده اقدامات متهم در تخریب باشند و به عنوان ادله قوی در دادگاه مورد استفاده قرار گیرند.
پیامدهای کیفری جرم تخریب اموال:
• مجازات حبس:
انجامدهنده این جرم ممکن است با مجازات حبس روبهرو شود، که مدت آن بسته به میزان خسارت و نوع تخریب، تعیین میشود.
• تعهد به جبران خسارت:
فرد ملزم به جبران خسارت به افراد یا نهادهای متضرر خواهد بود. این موضوع مستلزم هزینههای مالی زیادی میشود.
• تبعید و حبس در موارد سنگین:
در موارد جدیتر، ممکن است تبعید یا حبس بلندمدت به عنوان مجازات در نظر گرفته شود.
• اعدام در موارد استثنایی:
در مواقع بسیار نادر، جرم تخریب اموال به مراتب جدیتر میشود و ممکن است منجر به مجازات اعدام گردد.
بنابراین، تصمیم به انجام اعمال تخریبی به جای راهحلهای قانونی، علاوه بر مضرات مادی و معنوی به افراد و جوامع، پیامدهای حقوقی جدی را برای انجامدهنده به همراه دارد. توجه به مسیرهای قانونی برای حل اختلافات و مطالبه حقوق، همواره بهترین گزینه است.
مجازات تخریب اموال چیست؟
مجازات تخریب یا اتش زدن اموال منقول یا غیر منقول خصوصی حبس از 6 ماه تا سه سال است. ولی اگر این تخریب با مواد منفجره باشد حبس به 2تا5 سال افزایش می یابد.
مجازات تخریب یا اتش زدن اموال عمومی اگر قصد اخلال در نظم عمومی باشد سه تا ده سال حبس وچنانچه با قصد اخلال باشد اعدام است.
مجازات تخریب اموال تاریخی و فرهنگی حبس از یک تا ده سال در نظر گرفته شده است.
مجازات جرم تخریب در قانون مجازات چیست؟
• مجازات اصلی ساده :
در مورد تخریب اموال دیگران، حبس و شلاق و جزای نقدی در متون قانونی و در مواد 675 به بعد قانون مجازات اسلامی پیش بینی شده است.
• مجازات اصلی با کیفیت مشدده :
گاهی قانونگذار به جهاتی خاص مجازات اصلی ساده مرتکب تخریب اموال را تشدید نموده و مجازات سنگین تری برای مرتکب قائل شده است. جهات خاص معمولا تحریق و یا استفاده از مواد منفجره است.
مجازات جرم تخریب مطابق قانون کاهش مجازات حبس تعزیری:
با توجه به تغییرات قانون مجازات اسلامی و تصویب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مجازات تخریب اموال خصوصی به دوبخش تقسیم شده است :
• تخریب اموال بالای 10 میلیون تومان مانند سابق حبس 6 ماه تا 3 سال را دارد.
• تخریب اموال کمتر از 10 میلیون تومان که در این صورت مجازات به جزای نقدی تبدیل می گردد.
مجازات تخریب عمدی چیست؟
مجازات جرم عمدی تخریب، با توجه به میزان، قصد و نوع تخریب صورت گرفته؛ متفاوت می باشد و نمی توان برای همه انواع تخریب یک مجازات را لحاظ نمود. به طور مثال تخریب اموال عمومی و دولتی دارای مجازاتی متفاوت از تخریب اموال اشخاص عادی می باشد.
○مثال ماده 677 قانون مجازات در بخش تعزیرات، مجازات افرادی را که اموال دیگران را به طور عمدی تخریب می نمایند، سه ماه تا یک سال و شش ماه حبس در نظر گرفته است. در مواردی که میزان خسارات وارده به شخص متضرر، از ده میلیون تومان و یا کمتر باشد، مجازات حبس حذف گریده و فرد تنها موظف به پرداخت جزای نقدی است. مجازات تخریب عمدی خودرو نیز به همین صورت است.
جزای نقدی در جرم تخریب:
یکی از اشکال مجازات، در قانون مجازات اسلامی، پرداخت مبلغی تحت عنوان جزای نقدی ارتکاب جرم می باشد. در برخی موارد میزان این مجازات، مقدار ثابتی بوده، اما در برخی موارد نیز ممکن است که میزان آن، با توجه به شدت و درجه تخریب، متغیر باشد.
قانون گذار به منظور حفظ نظم و امنیت در جامعه، برای برخی جرائم نظیر جرم تخریب، جزای نقدی نیز تعیین نموده است. یکی از انواع جزای نقدی در جرم تخریب، ماده 677 قانون مجازات اسلامی می باشد که مطابق با آن، در صورتی که میزان خسارات وارده به شخص متضرر معادل ده میلیون تومان و یا کمتر باشد، مرتکب به جزای نقدی تا دو برابر خسارات وارده محکوم خواهد شد.
همچنین، اگر کسی، به طور غیرمجاز داده های دیگری را از سامانه های رایانه ای یا مخابراتی یا حامل های داده حذف یا تخریب یا مختل یا غیرقابل پردازش کند؛ به حبس از شش ماه تا دو سال یا جزای نقدی از بیست و پنج میلیون ریال تا صد میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
سوالات متداول❔
▪️آیا تخریب غیرعمد جرم است؟
تخریب تنها وقتی عمدی باشد جرم بوده و اگر سهوا یا در اثر بی احتیاطی مال دیگری تخریب شود، فرد باید خسارت را جبران کند و دیگر مجازات نمیشود.
▪️دلایل اثباتی جرم تخریب چیست؟
دلایل اثباتی جرم تخریب عبارتند از :
• اقرار
• شهادت شهود
• علم قاضی
▪️آیا شدت تخریب در میزان مجازات مرتکب موثر است؟
بله در مورد تخریب زیر ده میلیون تومان قانون جریمه نقدی اعمال میکند. همچنین قاضی بر اساس میزان و شدت تخریب میزان جریمه یا حبس را شدید یا خفیف خواهد کرد.
▪️حکم تخریب اموال چیست؟
علاوه بر جبران خسارت بزهدیده، ممکن است فرد به جریمه نقدی، شلاق، حبس و یا یا مجازات محاربه محکوم گردد که در متن مقاله به آنها اشاره شد.
▪️تخریب زیر ده میلیون چه حکمی دارد؟
با توجه به اصلاحات قانونی جدید در سال ۱۳۹۹، در صورتی که میزان خسارت وارده یکصد میلیون (۱۰۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال یا کمتر باشد، مرتکب به جزای نقدی تا دو برابر معادل خسارت وارده محکوم خواهد شد.
▪️آیا تخریب اموال شهرداری جرم است؟
اگر این اموال برای استفاده عموم باشد، تخریب اموال عمومی محقق خواهد بود و در غیر اینصورت جرم تخریب ساده رخ داده است.
▪️حکم مجازات جرم تخریب چیست؟
▪️جزای نقدی در جرم تخریب چه میزان است؟
▪️مجازات جرم تخریب در قانون کاهش مجازات حبس تعزیری چگونه است؟
▪️مرجع رسیدگی به جرم تخریب چیست؟
مراجع صالح جهت رسیدگی به جرایم تخریب، دادگاه عمومی محل وقوع جرم است.
سخن پایانی
در پایان، لازم به ذکر است که جرم تخریب اموال به دلیل خطرات جدی که به امنیت اجتماع و مالکان اموال وارد میکند، اهمیت بهسزایی دارد.
قوانین متعددی برای جلوگیری و مجازات این جرم وجود دارد و استفاده از ادله اثبات کیفری، نقش حیاتی در تحقق اهداف حقوقی و اجتماعی این مسئله دارد.