تدلیس در نکاح
تدلیس یا فریبکاری انجام عملیاتی است که زن یا مرد و یا شخص ثالثی در امر ازدواج اعمال کرده و موجب فریبکاری در عقد و ازدواج شده است، این فریبکاری در عقد یا نکاح طبق قانون جرم محسوب شده و فریب دهنده مجازات خواهد شد.
مفهوم تدلیس در نکاح و مهریه چیست؟
تدلیس در لغت به معنای ظلمت و تاریکی، حقه و نیرنگ، فریب و کتمان و یا پنهان کردن واقعیت است، و مفهوم اصطلاحی تدلیس از معنای لغوی آن دور نبوده و هر گونه کتمان و دروغ زوجین در هنگام عقد و نکاح سبب فسخ نکاح و از بین رفتن رابطه می شود.
نکاح و انواع آن
نکاح رابطه ای است حقوقی و اخلاقی که به وسیله عقد بین زن و مرد به وجود می آید و این دو، بعد از نکاح می توانند آزادانه با همدیگر زندگی کنند. اما انواع نکاح عبارت است از نکاح دائم که در آن زن و مرد به صورت دائم نسبت به هم متعهد می شوند ولی نکاح موقت، نکاحی است که در آن زن و مرد برای مدت معینی به عنوان زن و شوهر شناخته می شوند و در صورت اتمام این مدت می توانند آن را تمدید کنند و یا اینکه تصمیم به قطع این رابطه نمایند.
مهریه چیست؟
مهریه یا صداق مالی است که بعد از نکاح و جاری شدن صیغه عقد، زن مالک آن شده و می تواند هر نوع دخل و تصرفی در مهریه داشته باشد اما وجود این مهریه بدان معنا نیست که عقد نکاح بدون وجود مهریه باطل می شود و یا اینکه بعد از عقد و نکاح امکان تعیین مهریه وجود نداشته باشد بلکه پس از ازدواج زن می تواند میزان و نوع مهریه خود را تعیین نماید.
مجازات تدلیس در نکاح و مهریه چیست؟
مجازاتی که برای تدلیس در نظر گرفته شده است به دو روش می تواند اجرایی شود یکی اینکه شخص فریب خورده با شکایت کیفری از فردی که وی را فریب داده است از دادگاه تقاضای مجازات فرد متقلب کند و یا اینکه فرد فریب خورده اقدام حقوقی کرده و تقاضای فسخ نکاح نماید.
منظور از اختیار فسخ فوری در تدلیس در نکاح و مهریه چیست؟
اختیار فسخ فوری در صورت وجود تدلیس در نکاح و مهریه این است که اگر فرد فریب خورده بعد از فهم و آگاهی پیدا کردن از فریب اقدامی فوری در خصوص فسخ نکاح و مهریه انجام ندهد حق فسخ مهریه از وی ساقط خواهد شد. البته این ساقط شدن حق فسخ برای وقتی است که فرد فریب خورده اطلاعی در مورد حق فسخ و اجرای فوری آن نداشته باشد.
آیا می توان اشخاص ثالث را برای دعوی تدلیس در نکاح و مهریه مقصر دانست؟
در خصوص این امر رویه مشخصی تعریف نشده است اما در کل هرگاه تدلیس به وسیله شخص ثالثی واقع گردد زوج یا زوجه فریب خورده می تواند بعد از علم به این که طرف دیگر سبب تدلیس در نکاح و مهریه شده است در دادگاه با عنوان تبانی یا مباشر معنوی از فرد متقلب شکایت نماید.
چگونگی طرح دعوی تدلیس در نکاح و مهریه
در مورد نحوه ی فسخ نکاح بعد از فهم موجبات تدلیس در نکاح و مهریه فرد فریب خورده می تواند به دو روش عمل کند، روش اول این هست که فرد ذینفع به محض اطلاع از موجبات فسخ خود سریعاً نکاح را از جانب خویش فسخ نموده و به موجب اظهارنامه مراتب اعمال اراده خود را به طرف مقابل اطلاع دهد. و اما روشی دیگری که برای اقامه تدلیس در نکاح و مهریه می تواند موجود باشد این می باشد که فرد ذینفع در این دعوی، بدون فسخ عقد با تقدیم دادخواست به دادگاه با برشماری موجب فسخ نکاح، صدور حکم بر فسخ عقد را طلب نماید در این روش، نکاح زمانی فسخ می شود که رای دادگاه صادر گردیده و قطعی شود.
باشد شخص فریبکار به حبس تعزیری از شش ماه تا دو سال محکوم می گردد، اما نکاتی که در خصوص این قانون می تواند وجود داشته باشد عبارت است از:
•در خصوص اوامر واهی قانون عرف تدلیس و فریبکاری را بر مبنای تشخیص دهنده گذاشته است.
•اعمال مجازات مذکور زمانی اجرایی خواهد شد که عمل فریب توسط زوج یا زوجه صورت گرفته باشد.
•تحقق جرم مذکور در این ماده منوط به این امر می باشد که زوج یا زوجه عملی خلاف واقعیت انجام دهند.
•زمانی جرم، حکم تدلیس و فریبکاری را می گیرد که زن یا مرد پیش از عقد ازدواج اقدام به گفتن دروغ و امورات واهی و غیر حقیقی نمایند. چرا که اقدام به دروغگویی هر یک بعد از ازدواج مشمول حکم تدلیس نخواهد بود.
آیا امکان مطالبه خسارت در دعوی تدلیس در نکاح و مهریه برای فرد فریب خورده وجود دارد؟
از دیگر آثار تدلیس برای شخص فریب خورده می توان به مطالبه خسارات و زیان های به وجود آمده اشاره کرد. طبق قانون مدنی هرگاه نکاح ناشی از تدلیس و دروغ باشد فرد ذینفع در فسخ نکاح حق مطالبه خسارت را خواهد داشت.
