برای جرم های نظامیان به نسبت افراد عادی مجازاتشدیدتری اعمال می شود؛ زیرا جرم آن ها خطر بیشتری برای جامعه دارد. به همین خاطر پیش بینی و تعیین ضمانت اجرا در خصوص جرم های نظامیان بسیار اهمیت دارد؛ زیرا مجازاتکردن متهمان نظامی نقش به سزایی در رعایت انضباط و حفظ اقتدار در نیروهای مسلح دارد.
به همین دلیل، در قانون جرائم نیروهای مسلح به صورت مفصل به جرایم نظامیان و مجازات های آن ها پرداخته شده است و اطلاع از این قانون، برای نظامیانی که در حال انجام وظیفه هستند؛ اهمیت ویژه ای دارد؛ زیرا به آن ها کمک می کند تا در انجام وظایف خود از اعمال غیر قانونی خودداری کنند.
اقسام نظامی:
بر اساس بندهای هشتگانه ماده ۱ قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح؛ اقسام نظامی عبارتند از:
• کارکنان ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران و سازمانهای وابسته؛
• کارکنان ارتش جمهوری اسلامی ایران و سازمانهای وابسته؛
• کارکنان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران و سازمانهای وابسته و اعضای بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی؛
• کارکنان وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و سازمانهای وابسته؛
• کارکنان مشمول قانون نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران؛
• کارکنان وظیفه از تاریخ شروع خدمت تا پایان آن؛
• محصلان مرکز آموزش نظامی و انتظامی در داخل و خارج از کشور و نیز مراکز آموزش وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح؛
• کسانی که به طور موقت در خدمت نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران هستند و طبق قوانین استخدامی نیروهای مسلح در مدت مزبور از اعضای نیروهای مسلح محسوب میشوند.
جرائم نیروهای مسلح چیست؟
دادگاه های نظامی صلاحیت دارند که به جرائممربوط به وظایف خاص نظامیان رسیدگی کند. در این میان ممکن است که برای برخی از اشخاص، این سوال مطرح شود که، منظور از جرائم نیروهای مسلح چیست؟ و تعریف آن چه می باشد که پاسخ آن به شرح زیر است:
گاهی ممکن است که نظامیان در حیطه وظایف خود، مرتکب جرم شوند که مجازات این گونه افراد بر اساس قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران تعیین می شود و دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به این جرائم را دارد، دادگاه نظامی است.
بنابراین جرائم نیروهای مسلح، به انواعی از جرایم گفته می شود که توسط افرادی مانند پرسنل ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و اعضای بسیج، کلیه پرسنل وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و سازمان های وابسته کلیه پرسنل وظیفه از تاریخ شروع خدمت تا پایان آن و مشمولان قانون نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، محصلان مراکز آموزشی نظامی و انتظامی در داخل و خارج از کشور و کلیه کسانی که به طور موقت در خدمت نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران هستند، انجام می گیرد.
انواع جرائم نیروهای مسلح؟
•جرائم علیه امنیت ملی و خارجی:
منظور از جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی آن دسته از جرم هایی هستند که به قصد برهم زدن امنیت انجام می شود؛ که در این مورد می توان به ماده 8 و 9 قانون جرائم نیروهای مسلح اشاره نمود. مانند این که نظامی گروهی که بیشتر از 3 نفر است را تشکیل دهد یا اداره کند یا در گروهی که برای براندازی نظام جمهوری اسلامی شرکت کند؛ یا به منظور جدا کردن قسمتی از قلمرو حاکمیت جمهوری اسلامی ایران یا برای لطمه وارد کردن به تمامیت یا استقلال کشور ایران اقدام نماید.
از جمله جرائم علیه امنیتی دیگری که ممکن است، توسط نظامی انجام شود؛ شامل تسلیم افراد تحت فرماندهی، تاسیسات و تجهیزات، نقشه ها و اسرار نظامی به دشمن، تبانی با دشمن، آتش زدن و تخریب تاسیسات، ساختمان ها، استحکامات نظامی کشتی یا هواپیما یا امثال آن ها، اقدام مسلحانهعلیه نظام نظام جمهوری اسلامی، جمع آوری نیروبرای دولتی که علیه ایران در حال جنگ است، جاسوسی و در اختیار قرار دادن اسناد طبقه بندی شده به افراد فاقد صلاحیت می باشد.
•جرائم بر خلاف تکالیف نظامی:
در خصوص جرائمبر خلاف تکالیف نظامی می توان به این مثال اشاره کرد که یک فرد نظامی بدون این که مجوزی دریافت کند؛ فرماندهی قسمتی را به عهده می گیرد. همچنین اگر نظامی دستورات ما فوق خود را لغو کند یا این که برخلاف مقررات اقدام به تیراندازی کند یا در حین خدمت نسبت به ما فوق خود مرتکب ضرب یا جرح یا نقص یا قطع عضو شود؛ مطابق مواد 15 تا 37 قانون جرائم نیروهای مسلح مجازات می شود. جرم دیگری که در این دسته قرار می گیرد شورش نظامیان است.
•فرار در زمان صلح و در زمان جنگ و درگیری های مسلحانه:
بر اساس ماده 38 و 43 قانون جرائم نیروهای مسلح، اگر پرسنل نیروهای مسلح، در زمان صلح بیشتر از پانزده روز و در زمان جنگ بیشتر از 5 روز غیبت متوالی داشته باشند و هیج عذر موجهی هم در این مورد ارائه ندهند؛ فراری محسوب می شوند.
•گزارش خلاف واقع:
به موجب ماده 78 قانون جرائم نیروهای مسلح اگر نظامی عمدا گزارشی بر خلاف واقعیت به فرماندهان یا دیگر مقامات مسؤل تقدیم نماید و یا حقایق را کتمان کند و یا با سوء نیت گزارشی با تغییر ماهیت یا به طور ناقص ارائه دهد و یا عمدا جرائم ارتکابی کارکنان تحت امر خود را به مقامات ذی صلاح گزارش ندهد و یا از گزارش آن جلوگیری نماید یا گزارش ها و جرائم را به موقع اعلام نکند؛ مرتکب جرم شده است.
•تقلب و دسیسه در امور نظام وظیفه:
ماده 58 قانون جرائم نیروهای مسلح در این خصوص مقرر می دارد: «هر نظامی که در ارتباط با انجام وظیفه خود موجبات معافیت یا اعزام مشمولی را به خدمت وظیفه عمومی به ناحق فراهم سازد و یا سبب شود، نام کسی که مشمول قانون خدمت وظیفه عمومی هست در لیست مشمولان ذکر نگردد، چنانچه اعمال مذکور به موجب قوانین دیگر مستلزم مجازات شدیدتری نباشد به حبس از شش ماه تا سه سال و انفصال موقت از خدمت از شش ماه تا یک سال برای مرحله اول و اخراج از خدمت در نیروهای مسلح برای مرحله دوم محکوم میشود.» همچنین، اگر کسی برای این که از خدمت سربازی معاف شود، به خودش صدمه وارد کند، مرتکب جرم شده است.
•فروش و حیف میل و رهن گذاشتن اشیای نظامی:
بر اساس مواد 60 تا 66 قانون جرائم نیروهای مسلح اگر نظامی مهمات یا مواد منفجره یا محترقه متعلق به دولت یا مرکب، وسایل نقلیه و البسه نظامی را بفروشد، مرتکب جرم شده است.
•جرم سرقت:
بر اساس ماده 67 تا 71 قانون جرائم نیروهای مسلح، سرقت اسلحه و مهمات متعلق به دولت، وسایل و لوازم نظامی (غیر از سلاح و مهمات) توسط نظامی جرم است.
•آتش زدن و تخریب:
اساس ماده 72 قانون جرائم نیروهای مسلح اگر نظامی تاسیسات یا استحکامات نظامی یا کشتی یا هواپیما یا امثال آن ها یا انبارها یا راه ها یا وسایل ارتباطی و مخابراتی یا مراکز محتوی اسناد و دفاتر یا اسناد طبقه بندی شده مورد استفاده نیروهای مسلح یا وسایل دفاعیه یا تمام یا قسمتی از ملزومات جنگی و اسلحه یا مهمات را آتش بزند یا تخریب کند مرتکب جرم شده است.
•سوء استفاده و جعل و تزویر:
به موجب ماده 75 و 76 قانون جرائم نیروهای مسلح جعل امضای یکی از فرماندهان، مهر یا منگنه یا علامت یکی از نیروهای مسلح و یا ادارات و شرکت ها و . . . توسط نظامی جرم می باشد.
•ارتشا و اختلاس:
به موجب ماده 93 و 94 قانون جرائم نیروهای مسلح اگر نظامی برای انجام وظیفه ای که بر عهده اوست پول، مال یا سندی را به صورت مجانی قبول کند مرتکب جرم ارتشا شده است. همچنین اگر نظامی پول یا اسناد و اشیا و لوازمی را که بر حسب وظیفه به او سپرده شده است به نفع خود یا دیگری برداشت و تصاحب کند مرتکب جرم اختلاس شده است.
•استفاده غیر قانونی البسه رسمی با علامت و نشان ها و مدال های نظامی:
موجب ماده 95 و 96 قانون جرائم نیروهای مسلح اگر نظامی بدون مجوز از نشان ها و مدال ها و علامت ها و درجات و لباس های رسمی نظامی داخلی یا برای سایر کشورها را به صورت علنی استفاده کند؛ این عمل او جرم می باشد.
بنابراین به طور کلی جرائم نیروهای مسلح را می توان به چند دسته تقسیم کرد. اولین دسته جرائم خاص نظامی است که فقط نظامی ها قادر به ارتکاب این جرم می باشند که شامل فرار از جنگ، خوابیدن در حین نگهبانی و . . . می شود. دسته دیگر از جرائم بین نظامی و سایر اشخاص عادی که نظامی نیستند؛ مشترک است و این جرائم هیچ ارتباطی به وظایف محوله به وی ندارد که به عنوان مثال؛ می توان به جرائمی مانند توهین، قتل، ارتشا و . . . اشاره کرد.
دسته دیگر مربوط به جرائمی است که نظامی در حین انجام وظیفه مرتکب می شود؛ مانند این که نظامی در حین انجام وظیفه کارکنان را مورد ضرب و جرح قرار دهد و دسته اخر جرائمی است که ارتباطی با وظایف شغلی آن ها ندارد؛ مانند ترک انفاق که به این گونه از جرائم در دادگاه نظامی رسیدگی نمی شود و در صلاحیت دادگاه عمومی می باشد.
اصولا جرایمی که یک نظامی مرتکب میشود دو گونه است:
• جرایم صرف نظامی؛ جرایمی است که فقط نظامیان قادر به ارتکاب آن هستند و ارتکاب آن از سوی غیر نظامیان ممکن نیست و چه بسا در صورت ارتکاب آن از سوی فرد غیرنظامی، هیچگونه مسؤلیت کیفری در بر نداشته باشد مانند خوابیدن حین نگهبانی، ترک پست و غیره.
• جرایمی که نظامیان و غیرنظامیان هر دو قادر به ارتکاب آن هستند مانند خریداری اسلحه یا مخفی کردن آن، ارتشاء و غیره.
جرایم نظامی همان جرایم صرف نظامی هستند که در دسته اول قرار میگیرند.
بنابراین ملاک و معیار تشخیص جرایم نظامی، اولا شخصیت مرتکب جرم است که باید از عضو نیروهای مسلح بوده باشد و ثانیا طبیعت جرم است که باید در ارتباط با وظایف و مسؤولیتهای خاص نظامی و انتظامی خود مبادرت به ارتکاب جرم
جرایم خاص نظامی یعنی چه؟
یکی دیگر از انواع جرایم نظامی، جرایم خاص نظامی است. این دست از جرایم که مختص به نظامیان است با سرعت عمل و شدت بیشتری مورد رسیدگی قرار میگیرند. فرار از خدمت سربازی در این دسته از جرایم جای میگیرد. این گونه از جرایم در دادگاههای نظامی مورد بررسی و رسیدگی قرار میگیرند. با استناد به مطالعات و تحقیقات انجام گرفته از سوی سازمان قضایی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی، بیشترین جرایم مربوط به جوانان در حین خدمت سربازی به فرار از آن باز میگردد که این مسئله به ریشه در عزت نفس پایین این دسته از سربازان دارد.
بر طبق ماده ۲ قانون مجازات اسلامی، هر عملکرد و رفتاری اعم از انجام دادن و یا ندادن کاری که قانون برای آن مجازات در نظر گرفته است، جرم به حساب میآید. با یک نگاه کلی میتوان گفت جرایم در نظام نیز به همین صورت تعریف میشوند. در نظام، نقض انضباط و یا تخلف از وظایف و مسئولیتها، جرم نظامی به حساب میآید و مقنن برای آن مجازات در نظر میگیرد.
بر اساس تبصره ۲ ماده ۵۹۷ آیین دادرسی کیفری که در سال ۱۳۹۳ شمسی به تصویب رسید، هر گونه کوتاهی و یا تخلف در انجام وظایف و مسئولیتهای نظامی و انتظامی از سوی اعضای نیروهای مسلح جرم به حساب آمده و با متخلفان بر طبق قانون و مقررات برخورد خواهد شد.
شورای نگهبان جمهوری اسلامی ایران جرایم خاص نظامی را آن دسته از تخلفاتی میداند که افراد غیرنظامی قادر به ارتکاب آن نیستند. فرار از خدمت سربازی، خوابیدن در حین نگهبانی و… در این گروه از جرایم جای میگیرد. بدین ترتیب ارتکاب کنندگان جرم را میتوان درجه داران، افسران، کارکنان وزارت دفاع و اعضای ارتش جمهوری اسلامی دانست که در حین خدمت تخلفی انجام دادهاند.
جرایم خاص نظامی از زمان پیش از انقلاب و پس از آن از اهمیت بالایی برای مقنن برخوردار بوده است. به همین جهت برای رسیدگی سریع و دقیق به این موضوع محاکم قضایی متعددی شکل گرفته است.
به طور کلی برای تشخیص جرایم خاص نظامی دو صفت به صورت همزمان باید وجود داشته باشد. اول اینکه ارتکاب کننده جرم حتما عضوی از نیروهای مسلح باشد و دوم اینکه تخلف ماهیتی نظامی داشته باشد(مثل فرار از جنگ).
جرایم نظامی به صورت مالی چه تعریفی دارد؟
مجموعه اقداماتی که شخص یا اشخاص بر روی اموال قابل معامله و انتقال به غیر انجام میدهند را می توان تعریفی کلی از جرم مالی دانست. جرم مالی را می توان از جرایم کلی دانست که اموال منقول و غیر منقول را شامل میشود. در صورتی که روال عادی، قانونی و معمول معاملات تغییر یابد، جرم مالی شکل گرفته است.
ایجاد آتش سوزی، تخریب اموال و ادوات جنگی، تخریب و یا فروش اشیای نظامی و… از جمله جرایم نظامی به شمار میرود. سرقت، ارتشا، تخریب اموال عمومی و… در زمره جرایم مرتکب مالی قرار دارد که نظامیان و غیرنظامیان از متخلفین آن به حساب میآیند.
بر اساس ماده ۷۲ قانون مجازات جرایم نظامی ، هر نظامی که از روی عمد به تاسیسات، ساختمانها، استحکامات نظامی، ملزومات جنگی، وسایل دفاعی، وسایل ارتباطی، تجهیزات، وسایل حمل و نقلی، مراکز نگهداری اسناد و دفاتر و هربخش مرتبط با نیروهای مسلح آسیب وارد کند، به حبس ۵ تا ۱۵ ساله محکوم خواهد شد.
فواید تفکیک جرایم نظامی از جرایم عمومی چیست؟
فواید حاصل از تشخیص جرایم نظامی از جرایم عمومی را میتوان هم در حقوق بینالملل و هم در حقوق داخلی بررسی نمود.
صلاحیت محاکم:
رسیدگی به جرایم نظامی در صلاحیت محاکم نظامی میباشد. محاکم نظامی، مرجع قضایی کیفری اختصاصی قلمداد میشوند و از حیث سازمان و تشکیلات دادرسی، متفاوت از نظام قضایی دادگاههای عمومی هستند.
استرداد مجرمین:
به موجب قراردادهای بینالمللی و مقررات داخلی کشورها، استرداد مجرمان نظامی پذیرفته نیست. مرتکبان جرایم عمومی هرچند از کارکنان نیروهای مسلح باشند؛ اما به دلیل اینکه جرایم ارتکابی آنان از جرایم نظامی نمیباشد، قابل استرداد هستند؛ لیکن مرتکبان جرایم صرف به دلیل اینکه جرم ارتکابی آنان از جمله جرایم نظامی میباشد، غیرقابل استرداد میباشند.
حکم قانون و مجازات نیروهای مسلح:
جرائم نیروهای مسلح، انواع و مصادیق گوناگون داشته و مهم ترین آن ها شامل جرائم علیه امنیت، جرائم بر خلاف تکالیف نظامی، فرار از خدمت و جرائم مالی می شود.
• پنج تا پانزده سال حبس:
تسلیم افراد تحت فرماندهی، تاسیسات و تجهیزات، نقشه ها و اسرار نظامی به دشمن، تبانی با دشمن، آتش زدن و تخریب تاسیسات، ساختمان ها، استحکامات نظامی کشتی یا هواپیما یا امثال آن ها، جمع آوری نیرو برای دولتی که علیه ایران در حال جنگ است، اقدام مسلحانه علیه نظام جمهوری اسلامی. (ماده 11 قانون جرائم نیروهای مسلح)
•سه تا پانزده سال حبس:
موارد این مجازات شامل تحصیل اسناد یا اطلاعاتی که به نفع دشمن است و به هر دلیل موفق به تسلیم آن نشود، ارائه اسناد به طور کلی سری به افراد فاقد صلاحیت، شورش نظامیانی که مسلح اند و از قبل تبانی کرده یا به صورت دسته جمعی از اطاعت از فرماندهان یا روسای خود سرپیچی کنند، نظامیانی که در ارتباط با خدمت با تبانی قبلی و با سلاح گرم یا سرد به جان یا مال یا ناموس مردم یا اموال عمومی تعدی یا تجاوز کنند، می باشد.
هم چنین، حمله مسلحانه بدون مجوز بر علیه نیروهای نظامی یا اتباع دولتی که با ایران در حال جنگ نباشد بدون این که موجب اخلال در نظم عمومی شود، امتناع کردن از دستور فرمانده برای مقابله با دشمن، ترک محل نگهبانی بدون مجوز در مقابل دشمن و محاربین، اهانت و تعرض نظامی با سلاح به نگهبان یا مراقبت در رابطه با انجام وظیفه، قبول رشوه به میزان بیش از ده میلیون (۰۰۰,۰۰۰‚۱۰) ریال که علاوه بر حبس به جزای نقدی معادل وجه یا قیمت مال ماخوذ نیز شامل این مجازاتاست. (مواد 13، 12، 18، 22،19، 26، 28 و بند ج ماده 118 قانون جرائم نیروهای مسلح)
•سه تا ده سال حبس:
فروختن اسلحه و یا اجزای آن یا مهمات یا مواد منفجره یا محترقه متعلق به دولت توسط نظامی. (ماده 60 قانون جرائم نیروهای مسلح)
•دو تا ده سال حبس:
ورود به محل نگهداری اسناد برای جمع آوری اطلاعات به نفع دشمن، ارائه اسناد سری به افراد فاقد صلاحیت، سرپیجی از دستورات فرمانده در صورتی که آن مخالفت مربوط به امور جنگی ضروری باشد، سرقت اسلحه و مهمات متعلق به دولت، قبول رشوه اگر که قیمت مال یا وجه ماخوذ از دویست هزار ریال بیشتر باشد. (مواد 12، 13، 22، 67، 93 قانون جرائم نیروهای مسلح)
•یک تا ده سال حبس:
ادامه عملیات جنگی پس از دریافت توقف عملیات، سوء استفاده و جعل امضای یکی از فرماندهان، جعل در نوشته ها و قراردادها و مقاوله نامه های راجع به وظایف نظامی. (مواد 20، 75 و 80 قانون جرائم نیروهای مسلح)
•دو تا پنج سال حبس:
گزارش خلاف واقع در صورتی که موضوع مربوط به امور جنگی یا مسائل امنیت داخلی یا خارجی باشد. (بند ب ماده 78 قانون جرائم نیروهای مسلح)
یک تا پنج سال حبس:
شورش نظامیان غیر مسلح، خوابیدن نگهبان در حین نگهبانی، ضرب یا جرح یا نقص یا قطع عضو نظامی نسبت به ما فوق خود، صدمه نظامی به خود در زمان جنگ برای فرار از کار یا انجام وظیفه، غیبت بیش از 5 روز متوالی اعضای غیر ثابت نیروهای مسلحبدون عذر موجه، سرقت وسایل و لوازم نظامی به غیر از سلاح و مهمات، اخذ رشوه تا یک میلیون ریال، سوء استفاده نظامی از لباس، موقعیت یا شغل خود برای انجام معامله. (مواد 18، 27، 29، 33، 44، 68 و 125قانون جرائم نیروهای مسلح و بند الف ماده 118 قانون مجازاتمذکور.)
•شش ماه تا پنج سال حبس:
جرم جعل اسناد، مهر یا منگنه یا علامت یکی از نیروهای مسلح و یا ادارات و شرکت ها. (ماده 76 قانون جرائم نیروهای مسلح)
•یک تا سه سال حبس:
غیبت بیشتر از 15 روز و بدون عذر موجه پرسنل ثابت نیروهای مسلح، فروختن مرکب یا وسایل نقلیه یا سایر لوازم نظامی را که برای خدمت به نظامی سپرده شده است، قبول رشوه در صورتی که قیمت مال یا وجه ماخوذ تا دویست هزار ریال باشد. (مواد 38، 61، 93 قانون جرائم نیروهای مسلح)
•دو ماه تا دو سال حبس:
تخلف از قوانین و مقررات نظامی و انتظامی اگر که برای آن مجازاتی در نظر گرفته نشده باشد، خسارت بر اثر بی احتیاطی به لوازم نظامی، استفاده غیرقانونی البسه رسمی یا علامات و نشان ها و مدال های نظامی. ( مواد 23، 65 و 95 قانون جرائم نیروهای مسلح)
• شش ماه تا سه سال حبس:
موجبات معافیت از انجام وظیفه به ناحق. (ماده 58 قانون جرائم نیروهای مسلح)
•شش ماه تا دو سال حبس:
غیبت بیشتر از 15 روز و بدون عذر موجه پرسنل غیر ثابت نیروهای مسلح، مخفی یا تلف کردن مرکب یا اسلحه یا مهمات یا وسایل نقلیه یا سایر وسایل و لوازم نظامی را که برای خدمت به نظامی سپرده شده بود. استفاده علنی نشان ها و مدال ها و علائم و درجات و البسه رسمی نظامی داخلی یا خارجی که موجب اشتباه شود؛ بدون مجوز یا بدون حق. (مواد 40 و 63 قانون جرائم نیروهای مسلحو ماده 126 قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح)
•سه ماه تا یک سال حبس:
ارائه اسناد خیلی محرمانه به افراد فاقد صلاحیت. (بند 3 ماده 13 قانون جرائم نیروهای مسلح
•دو ماه تا یک سال حبس:
تیراندازی بر خلاف مقررات، اظهارات نظامی که موجب بدبینی به نیروهای مسلح شود. (مواد 24 و 37 قانون جرائم نیروهای مسلح)
دو ماه تا شش ماه حبس:
فروختن لباس نظامی که برای خدمت به او سپرده شده بود. (ماده 62 قانون جرائم نیروهای مسلح)
•یک ماه تا یک سال حبس:
اهانت به مقام ما فوق. (ماده 31 قانون جرائم نیروهای مسلح)
همچنین ماده 118 در خصوص جرم رشوه بیان می کند:
«هر نظامی برای انجام یا خودداری از انجام امری که از وظایف او یا یکی دیگر از کارکنان نیروهای مسلحاست وجه یا مال یا سند پرداخت وجه یا تسلیم مالی را بلاعوض یا کمتر از قیمت معمول به هر عنوان قبول نماید؛ اگرچه انجام یا خودداری ازانجام امر برخلاف قانون نباشد، در حکم مرتشی است و به ترتیب ذیل محکوم میشود:
الف : هرگاه قیمت مال یا وجه ماخوذ تا یک میلیون ریال باشد، به حبس از یک تا پنج سال و جزای نقدی معادل وجه یا قیمت مال مأخوذ و تنزیل یک درجه یا رتبه.
ب :هر گاه قیمت مال یا وجه ماخوذ بیش از یک میلیون ریال تا ده میلیون ریال باشد، به حبس از دو تا ده سال و جزای نقدی معادل وجه یا قیمت مال ماخوذ و تنزیل دو درجه یا رتبه.
ج : هرگاه قیمت مال یا وجه ماخوذ بیش از ده میلیون ریال باشد به حبس از سه تا پانزده سال و جزای نقدی معادل وجه یا قیمت مال ماخوذ و اخراج از نیروهای مسلح.» بنابراین نظامی بسته به این که قیمت و ارزش مال دریافت شده به عنوان رشوه چقدر باشد، به مجازاتهای مختلفی محکوم می شود.
از طرف دیگر به موجب ماده 125 قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح،نظامی که از لباس، موقعیت یا شغل خود به جبر و قهر، از دیگری سوء استفاده و آن را مجبور به انجام معامله مال یا حق خود نماید یا بدون حق، بر مال یا حق دیگری مسلط شود، علاوه بر رد عین، مثل یا قیمت مال یا حق حسب مورد، به مجازات حبس ازیک تا پنج سال محکوم می شود.
همچنین مطابق با ماده 126 قانون فوق الذکر؛اگر نظامی از نشان ها و مدال ها و علائم و درجات و البسه رسمی نظامی داخلی یا خارجی کشورهای دیگر به صورت علنی و بدون مجوز استفاده کند و موجب اشتباه دیگران شود به 6 ماه تا دوسال حبس محکوم می شود.
لازم به ذکر است که طراحی برنامه براندازی، سر پیچی منتهی به تسلط دشمن بر اراضی یا افراد، سرقت منجر به اخلال یا شكست جبهه اسلام، خودزنی در مقابل دشمن منتهی به اخلال در نظام یا شكست جبهه اسلام، فرار به همراه مهمات یا سلاح یا وسایل جنگی مجازات محاربه را دارد.
همچنین از جمله جرائمی که علاوه بر حبس ممکن است مجازات جزای نقدی هم داشته باشد؛ می توان به جرم ترغیب به فرار یا تسهیل موجبات فرار نظامی اشاره کرد که جزای نقدی آناز پانصد هزار ریال تا پنج میلیون ریال و قبول رشوه که جزای نقدی آن معادل وجه یا قیمت مال دریافت شده است اشاره کرد. (ماده 53 و 93 قانون جرائم نیروهای مسلح). باید توجه داشت که علاوه بر مجازات های نام برده شده؛ ممکن است که جرایم نیروهای مسلح شامل مجازات های دیگه ای هم شود؛ مانند جرم رشوه که یکی از مجازات های آن تنزل درجه می باشد.
قوانین اخراج نیروهای مسلح به شرح زیر است:
ماده 12 قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح در این خصوص مقرر می دارد: «اعضای ثابت نیروهای مسلحکه به موجب احکام قطعی دادگاه ها در جرائم عمدی به مجازات های زیر محکوم می شوند؛ از زمان قطعیت حکم از خدمت اخراج می گردند:
•محکومیت یا محکومیت های (در صورت تعدد) به حبس غیرتعلیقی زائد بر پنج سال.
•محکومیت به حدود.
• محکومیت به سبب ارتکاب جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور.
•محکومیت به قصاص نفس یا قطع عضو.»
بنابراین، اگر کارکنان نظامی مرتکب جرائمیشوند که مستوجب قصاص نفس یا قطع عضو است و یا جرائمامنیتی و حدودی را انجام دهند و حکم محکومیت آن ها صادر شود، از خدمت در نیروهای مسلح اخراج می شوند.
باید توجه داشت که محکومیت به حبس زمانی منجر به اخراج می شود که به صورت غیر تعلیقی بوده و مدت آن بیشتر از 5 سال باشد. از طرف دیگر به موجب بند ن ماده 117 آیین نامه انضباطی نیروهای مسلح اخراج از خدمت به عنوان تخلف انضباطی نیز شناخته می شود.
سوالات متداول❔
▪️منظور از جرائم نیروهای مسلح چیست؟
▪️ انواع جرایم نیروهای مسلح کدامند؟
▪️ مجازات جرایم نیروهای مسلح چیست؟
▪️جرم خاص نظامی چیست؟
جرمی که ارتباط مستقیم با وظیفه نظامی گری دارد حتی اگر خارج از محل پادگان و محل خدمت باشد.